Ontvang je gratis exemplaar van Wie Ben Jij? en krijg inzichten en updates die je helpen bij je persoonlijke groei.
"Antwoorden op de belangrijkste vraag die je jezelf kunt stellen, vanuit een spiritueel filosofisch perspectief."
Zeg je overal ja op? Misschien ben je bang dat als je nee zegt, de ander boos op je zal zijn of dat je later last krijgt van FOMO (angst om iets te missen). Of misschien voelt het algemeen alsof je voortdurend aan het koorddansen bent, terwijl je probeert “goed genoeg” te zijn.
Hoewel deze gevoelens zich kunnen uiten in vaardigheid en doorzettingsvermogen — goede eigenschappen — kunnen ze ook wijzen op de aanwezigheid van angst. Het is belangrijk om te weten dat dit niet per se slecht is, maar wel onhandig kan zijn.
“Dit geldt vooral wanneer we onszelf ertoe aanzetten om gedrag te vertonen dat ons helpt de ongemakken die gepaard gaan met angst te vermijden,” zei Ernesto Lira de la Rosa, psycholoog en media-adviseur voor de Hope for Depression Research Foundation.
Het is heel normaal en menselijk om angst of andere onaangename emoties te willen vermijden, maar stress die niet wordt verwerkt, kan leiden tot gezondheidsproblemen, schadelijke copingstrategieën en meer.
Overweeg daarom om beter te letten op wanneer je in deze valkuil valt. Lees hieronder enkele signalen. Herken je ze bij jezelf?
Wat is FOMO?
FOMO staat voor “Fear of Missing Out,” ofwel de angst om iets te missen. Het is de drang om aan alles mee te doen, vaak uit vrees dat anderen iets bijzonders ervaren of delen zonder jou erbij. FOMO kan leiden tot stress, constant ‘ja’ zeggen en overvolle agenda’s, zonder dat dit daadwerkelijk plezier oplevert.
Kalm Blijven in een Crisis
Een rustige stem en houding kunnen behulpzaam zijn in crisissituaties, bijvoorbeeld wanneer een kind gewond raakt of er een PR-probleem is op het werk. De vraag is echter wat er mogelijk heeft bijgedragen aan deze kalme reactie.
“Mensen die gewend zijn aan de stress van angst, reageren vaak beter op crisissen en extreme stress, omdat hun hersenen gewend zijn geraakt aan deze stressvolle situaties,” legde Amelia Kelley uit, een trauma-geïnformeerde therapeut, podcaster, onderzoeker en auteur van het boek “Surviving Suicidal Ideation: From Therapy to Spirituality and the Lived Experience.”
“Toch is het belangrijk om bewust te zijn van je grenzen; zelfs iemand met een hoge tolerantie voor stress kan op een punt van uitputting komen. Mensen met een hoge mate van angst kunnen zich vaak pas realiseren dat er een probleem is wanneer ze extreme reacties ervaren, zoals medische problemen of ontstekingen,” voegde Kelley toe.
Wat je in plaats daarvan kunt proberen: Simpel gezegd, gun jezelf rustpauzes — vooral na een periode van intense stress — in plaats van zonder onderbreking door te blijven gaan.
“Dit is een veelvoorkomende techniek voor mensen die goed functioneren in crisissituaties op het werk (zoals verpleegkundigen en politieagenten),” aldus Kelley.
Vooral bij verpleegkundigen adviseert recent onderzoek om emoties te uiten, te bewegen, een steungroep te zoeken, goed te slapen, deel te nemen aan mindfulness en meer. Ook maken hulpverleners vaak gebruik van een techniek waarbij zij zich op een neutrale, aanwezige gemoedstoestand richten.
Belangrijk is vooral wat voor jou ontspannend werkt.
Streven naar Perfectie
Het leveren van werk van A-kwaliteit zal je baas zeker tevreden maken, maar de oorsprong hiervan is niet altijd positief. Als je merkt dat je overdreven bewust bent van je fouten, hoge doelen stelt of zelfs uitstelt, zijn dat signalen van perfectionisme (en er zijn verschillende soorten perfectionisten).
In feite kan perfectionisme dienen als verdedigingsmechanisme wanneer je angstig bent om te falen of niet “goed genoeg” te zijn.
“Mensen die moeite hebben met angst, denken soms dat alles minder dan perfect zal leiden tot kritiek of negatieve gevolgen, waardoor ze onhaalbaar hoge standaarden voor zichzelf stellen,” legt Lira de la Rosa uit. “Onder het streven naar foutloosheid ligt vaak een diepe angst om fouten te maken en de gevolgen daarvan.”
Hoewel dit iets is om aan te werken, is het goed om te erkennen dat het een begrijpelijke reactie is in de wereld van vandaag. Je kunt het gevoel hebben dat je perfect werk moet leveren om geld te verdienen, je baan te behouden en rond te komen in deze economie. Daarnaast is de dopamine-oppepper die complimenten op je werk geven natuurlijk ook aantrekkelijk.
Perfectionisme wordt “veelal geprezen in onze prestatiegerichte maatschappij,” aldus Kelley.
Wat je in plaats daarvan kunt proberen: Lira de la Rosa adviseert om te streven naar “goed genoeg,” het vieren van vooruitgang boven perfectie en zelfcompassie. “Omarm het idee dat fouten kansen bieden voor leren en groei, niet voor mislukking,” zei hij.
Je kunt jezelf helpen met mantra’s als: “Niet alles hoeft altijd perfect,” en “Klaar is soms beter dan perfect.”
“Herinner jezelf eraan dat je waarde niet wordt bepaald door hoeveel je bereikt.” – Ernesto Lira de la Rosa, psycholoog
Een paar manieren om zelfcompassie te oefenen, zijn jezelf toespreken zoals je een vriend zou toespreken en goed voor je lichaam zorgen.
Wat is een HALT-controle?
HALT is een handige geheugensteun voor het checken van je basisbehoeften: ben je hongerig (Hungry), boos (Angry), eenzaam (Lonely) of moe (Tired)? Door regelmatig te controleren of deze behoeften zijn vervuld, kun je sneller herkennen wat je echt nodig hebt en voorkom je dat je over je grenzen gaat.
Vooraf beveelt Kelley een HALT-controle aan om burn-out te voorkomen en je mentale welzijn op peil te houden.
Over-presteren
Net als bij perfectionisme, kun je gaan over-presteren om de angstige, knagende gedachte te bestrijden dat je niet goed genoeg bent of nooit zult zijn.
“Mensen kunnen zich storten op werk of verantwoordelijkheden als een manier om gevoelens van ontoereikendheid te beheersen of om ongemakkelijke emoties te vermijden,” zei Lira de la Rosa.
Dit kan zich ook uiten in bijvoorbeeld het deelnemen aan allerlei activiteiten buiten school of het ‘extra doen’ op het werk.
Wat je in plaats daarvan kunt proberen: Waardering vinden in balans en welzijn als geheel kan de sleutel zijn.
“Plan tijd in voor rust, hobby’s en relaties, zelfs als het in het begin ongemakkelijk aanvoelt, om burn-out te voorkomen en je geestelijke gezondheid op peil te houden,” zei Lira de la Rosa. “Herinner jezelf eraan dat je waarde niet afhangt van wat je bereikt.”
Altijd Overal Bovenop Zitten
Mogelijk op het snijvlak van perfectionisme en over-presteren bevindt zich het ‘over-functioneren.’
“Altijd overal bovenop willen zitten kan iemand eruit laten zien alsof hij of zij alles onder controle heeft en een harde werker is, maar het kan ook een teken zijn dat iemand bang is om de controle te verliezen en de neiging heeft om alles in zijn leven tot in detail te regelen,” zei Kelley.
Helaas kan dit ook leiden tot allerlei andere problemen. Kelley noemde onder andere spanning, gezondheidsklachten, problemen met het beheersen van woede en emoties, overmatige verplichtingen en het laten vallen van bepaalde afspraken, ongezonde ideeën over perfectie en moeite met om hulp vragen.
Wat je in plaats daarvan kunt proberen: In plaats van jezelf te pushen om alles goed (en alleen) te doen, vraag om hulp! Het is écht oké.
Kelley adviseerde “te delegeren en je persoonlijke limieten te stellen, zodat je alleen doet wat haalbaar is.” Sta jezelf toe om niet perfect te zijn, vervolgde ze, en oefen zelfcompassie samen met dit streven.
Conflict vermijdend Gedrag
Voel je je angstig bij het idee iemand teleur te stellen door niet te doen wat ze willen? Misschien schuif je je eigen voorkeuren opzij en zeg je “ja” op alles om conflicten te vermijden? Dit zijn signalen van conflict vermijdend gedrag.
“Ze doen hun uiterste best om anderen gelukkig te maken, zelfs ten koste van hun eigen behoeften, omdat ze bang zijn dat ‘nee’ zeggen of anderen teleurstellen zal leiden tot afkeuring, verlies van relaties of andere negatieve gevolgen,” legde Lira de la Rosa uit. “Dit kan een uiting zijn van sociale angst en de angst om niet geaccepteerd te worden.”
Wat je in plaats daarvan kunt proberen: Ook al kan het spannend zijn, probeer gezonde grenzen te stellen, trouw te blijven aan je eigen waarden en “nee” te zeggen, moedigde Lira de la Rosa aan. Zorg goed voor jezelf.
Kleine stapjes kunnen helpen om hier te komen. Hij suggereerde dat mensen “geleidelijk experimenteren met kleine momenten van assertiviteit en merken dat relaties vaak verbeteren wanneer je eerlijk bent over je eigen behoeften.”
Bijvoorbeeld, je zou je ouder kunnen vertellen dat je niet wilt praten over je uiterlijk, en merken dat ze dat respecteren en kiezen voor meer zinvolle gesprekken tijdens familiediners.
Een Sterk Empathisch Vermogen
Empathie — of het begrijpen en delen van iemands gevoelens — is een prachtige eigenschap en belangrijk in relaties.
Tegelijkertijd heeft het ook zijn “nadelen,” vooral wanneer het extreem aanwezig is. Het kan bijdragen aan conflict vermijdend gedrag en gevoelens van hopeloosheid, om een paar effecten te noemen (oftewel, een reden waarom “doomscrollen” geen goed idee is).
Kelley gaf aan dat hoge niveaus van empathie geassocieerd zijn met een hoger niveau van ontstekingen en ook kunnen bijdragen aan sociale angst.
Wat is doomscrollen?
Doomscrollen is het gedrag waarbij je voortdurend blijft scrollen door negatieve nieuwsberichten of sociale media-updates. Vaak gebeurt dit tijdens periodes van crisis of spanning, waarbij je jezelf steeds blootstelt aan onheilspellende of sombere informatie. Het effect kan gevoelens van angst, stress en zelfs somberheid versterken, omdat je weinig ruimte laat voor positieve afleiding. De term combineert “doom” (ondergang) en “scrollen” en werd vooral bekend tijdens de coronapandemie, toen veel mensen deze neiging ontwikkelden.
Wat je in plaats daarvan kunt proberen: Gezonde grenzen en zelfcompassie zijn belangrijk. Meer specifiek adviseerde Kelley meditatie en positieve zelfspraak.
“Dit kan helpen om extreme empathische reacties om te zetten in compassie voor anderen, wat een positieve impact heeft op ons welzijn,” legde ze uit.
Overdreven Verantwoordelijkheidsgevoel
Voel je de drang om alles zelf te doen zodat het goed (en perfect) gebeurt? Misschien ben jij de “zorgdrager” van je vriendengroep als jullie uitgaan, of voel je dat het welzijn van iedereen op jouw schouders rust, of haat je het om afhankelijk te zijn van anderen bij groepsprojecten.
In dat geval neem je mogelijk “overmatige verantwoordelijkheid” op je. Hoewel dit helpend kan voelen, kan het ook onnodige spanning veroorzaken.
“Het op je nemen van te veel verantwoordelijkheid kan voortkomen uit de behoefte om onzekerheid onder controle te houden of mogelijke problemen te voorkomen,” zei Lira de la Rosa. “Dit kan voortkomen uit angst voor de toekomst of de angst om de schuld te krijgen als er iets misgaat.”
Deze personen nemen vaak taken op zich die niet van hen zijn, in de overtuiging dat dit negatieve uitkomsten zal voorkomen.
Wat je in plaats daarvan kunt proberen: Twee sleutelwoorden: delegeren (naar anderen) en uitdagen (jezelf).
“Leer te delegeren en vertrouw erop dat anderen hun eigen verantwoordelijkheden aankunnen,” zei Lira de la Rosa, eraan toevoegend dat niet alles binnen jouw controle valt of perfect gemaakt kan worden. “Daag de denkpatronen uit die leiden tot de behoefte aan overmatige controle door na te denken over hoe waarschijnlijk die rampscenario’s echt zijn.”
Lira de la Rosa benadrukte dat hij wil erkennen wat mensen ervaren, maar ook de schade hiervan wil benoemen. “Angst is een normale, menselijke emotie en kan ons helpen iets te bereiken, maar het kan ook schadelijk zijn voor ons welzijn,” zei hij.
Conclusie
Zorg goed voor jezelf in je angstige momenten, stel grenzen en wees vriendelijk voor jezelf.
Veelgestelde vragen
Wat is FOMO en hoe beïnvloedt het ons dagelijks leven?
FOMO, of “Fear of Missing Out,” creëert een constante drang om niets te missen, wat stress en overvolle agenda’s veroorzaakt zonder dat dit écht voldoening geeft.
Wat houdt de HALT-controle in?
HALT staat voor hongerig, boos, eenzaam of moe. Door deze behoeften te checken, herken je sneller wat je nodig hebt en vermijd je over je grenzen gaan.
Hoe kan empathie zowel positief als negatief zijn?
Empathie verbindt ons met anderen, maar kan leiden tot vermijding van conflicten en zelfopoffering. Gezonde grenzen kunnen dit balans houden.
Like ons op Facebook om meer artikelen zoals deze in je feed te zien verschijnen die je anders zou missen.
