Uit nieuw internationaal onderzoek blijkt dat semaglutide (Ozempic), een GLP-1-agonist ontwikkeld voor diabetes type 2, ook de nieren kan beschermen. De resultaten laten zien dat het risico op chronische nierschade aanzienlijk vermindert en dat het medicijn gunstige effecten heeft op de algehele gezondheid.
Zo bevestigt een recente studie in Nature Medicine dat semaglutide belangrijke markers van nierfalen en albuminurie verlaagt bij patiënten met chronische nierschade. Dit sluit aan bij de bevindingen van de internationale FLOW-trial (NEJM, 2024), waarin semaglutide het risico op majeure nieruitkomsten bij mensen met diabetes en nefropathie verlaagde. Samen onderstrepen deze resultaten dat het middel mogelijk breder inzetbaar is dan tot nu toe gedacht.
Alvast 5 van de belangrijkste punten
- Onderzoek laat zien dat semaglutide niet alleen de bloedsuiker, maar ook de nieren beïnvloedt
- De FLOW-trial toont een lager risico op nierfalen en dialyse bij diabetespatiënten
- Het UMCG-onderzoek wijst op voordelen bij patiënten met chronische nierschade zonder diabetes
- Effecten hangen samen met lagere ontstekingswaarden en minder eiwit in de urine
- Vervolgstudies moeten duidelijk maken of semaglutide ook transplantaties kan uitstellen
Het middel Ozempic (semaglutide) blijkt niet alleen geschikt bij diabetes of obesitas, maar ook waardevol voor patiënten met chronische nierschade. De internationale studie laat zien dat het medicijn de albuminurie halveert, ontstekingsprocessen in de nieren afremt en bovendien de bloeddruk verlaagt. Daarmee sluit het aan bij eerdere resultaten uit de FLOW-trial (NEJM, 2024), waar semaglutide het risico op nierfalen en dialyse bij diabetespatiënten duidelijk verkleinde.
Het onderzoek werd geleid door klinisch farmacoloog Hiddo L. Heerspink van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Voor het eerst is hiermee aangetoond dat een medicijn dat bekendstaat als GLP-1-agonist en populair is bij gewichtsverlies, ook directe bescherming kan bieden bij nefropathie zonder dat diabetes de oorzaak is. De resultaten verschenen in Nature Medicine en werden tegelijk gepresenteerd op het congres van de American Society of Nephrology.
Werkt een diabetesmedicijn ook bij chronische nierziekte zonder diabetes?
De aanleiding voor dit onderzoek ontstond tijdens de coronapandemie. Heerspink had eerder gezien dat SGLT2-remmers, eveneens ontwikkeld voor diabetes type 2, effectief bleken bij patiënten met chronische nierschade zonder diabetes. Dat riep de vraag op of semaglutide, met zijn gecombineerde effecten op nierfunctie en cardiovasculair risico, vergelijkbare voordelen zou kunnen bieden bij mensen met overgewicht en verminderde eGFR.
Voor- en Nadelen Ozempic
Voordelen
- Vermindering van eiwitverlies via de urine (albuminurie)
- Betere controle van bloeddruk en ontstekingswaarden
- Gewichtsverlies tot circa 10% bij langdurig gebruik
- Verlaging van het risico op nierfalen en mogelijk minder vaak dialyse
Nadelen
- Kans op gastro-intestinale bijwerkingen zoals misselijkheid of diarree
- Onzekerheid over de veiligheid bij patiënten met zeer lage nierfunctie
- Beperkte beschikbaarheid door wereldwijde vraag
- Dosering en gebruik moeten zorgvuldig afgestemd worden bij nierproblemen (zie Farmacotherapeutisch Kompas)
Patiënten namen enthousiast deel aan de studie
De eerste deelnemers startten in 2022. Rond die tijd werd steeds duidelijker dat semaglutide fors gewichtsverlies kon veroorzaken, waardoor de vraag naar het medicijn explodeerde. Voor veel patiënten was deelname aan deze studie de enige manier om toegang te krijgen. Ze maakten daarmee 50% kans daadwerkelijk behandeld te worden met semaglutide in plaats van met een placebo.
De hoeveelheid eiwit in urine gehalveerd
De multicenterstudie vond plaats in Canada, Duitsland, Spanje en Nederland. Van de 101 deelnemers kreeg de helft gedurende 24 weken injecties met semaglutide, de andere helft ontving een placebo. Het resultaat was opvallend: het eiwitverlies in de urine – een directe maat voor nierschade – daalde met 52%. Daarnaast verminderden ontstekingswaarden in de nieren met 30%, de bloeddruk daalde vergelijkbaar met een standaard bloeddrukverlager en het risico op hartfalen nam met 33% af. Gemiddeld verloren de deelnemers circa 10% van hun lichaamsgewicht.
Verklarende woordenlijst
- Albuminurie: Verhoogde hoeveelheid eiwit (albumine) in de urine, een belangrijke marker van nierfunctie en chronische nierschade.
- eGFR: Afkorting voor geschatte glomerulaire filtratiesnelheid, een maat die aangeeft hoe goed de nieren het bloed filteren.
- GLP-1-agonist: Klasse medicijnen, waaronder semaglutide, die de bloedsuikerspiegel verlagen en het hongergevoel verminderen.
- FLOW-trial: Grote internationale studie die aantoonde dat Ozempic het risico op nierfalen en dialyse bij patiënten met diabetes en nefropathie kan verlagen.
Directe en indirecte effecten van het medicijn
Volgens Heerspink werken de beschermende effecten van semaglutide op meerdere niveaus tegelijk. Direct beïnvloedt het de ontstekingsmarkers in de nieren en vermindert het vetweefsel rondom de nier, wat leidt tot een duidelijke afname van albuminurie. Indirect verlaagt het medicijn het lichaamsgewicht en de bloeddruk, factoren die een grote rol spelen in het verloop van chronische nierschade en het risico op nierfalen.
Minder vaak een hongergevoel
De studie was te kort om uitspraken te doen over levenskwaliteit op langere termijn, maar uit vragenlijsten kwam wel een opvallend patroon naar voren. Deelnemers rapporteerden minder honger en aten daardoor structureel minder. Deze verandering in eetgedrag sluit aan bij wat al bekend is over GLP-1-agonisten: ze dempen het hongergevoel en maken het makkelijker om gewicht te verliezen, een factor die ook de nierfunctie indirect ondersteunt.
Onderzoek naar het effect op dialyse en niertransplantaties
Voor vervolgonderzoek is de ambitie helder. Heerspink wil testen of semaglutide daadwerkelijk kan bijdragen aan minder dialysebehandelingen of uitstel van niertransplantatie. Ook wil hij nagaan of patiënten met chronische nierschade maar zonder overgewicht dezelfde voordelen ervaren. Een praktisch probleem is de enorme populariteit van het medicijn: de productie kan de wereldwijde vraag nauwelijks bijhouden, waardoor het lastig is voldoende middelen te reserveren voor grootschalige studies.
Geraadpleegde bronnen:
De onderstaande referenties vormen de inhoudelijke onderbouwing van dit artikel.
- https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2403347 – FLOW-trial: semaglutide verlaagt majeure nieruitkomsten bij T2D + CKD.
- https://nieuws.umcg.nl/w/ozempic-werkt-ook-bij-chronische-nierschade-en-overgewicht – UMCG-samenvatting van onderzoek bij CKD zonder diabetes.
- https://nierstichting.nl/nieuws/afslankmedicijn-semaglutide-werkt-ook-tegen-nierschade – Context en impact voor patiënten met nierschade.
- https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/s/semaglutide – Officiële informatie over bijwerkingen en gebruik bij nierfunctiestoornis.
- https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/novo-nordisk-ozempic-trial-delays-progression-chronic-kidney-disease-2024-03-05/ – Nieuwsduiding en geplande labeluitbreiding.
- Semaglutide bij patiënten met overgewicht of obesitas en chronische nierziekte zonder diabetes: J. L. Heerspink, 25 oktober 2024, Nature Medicine. DOI: 10.1038/s41591-024-03327-6
Gerelateerde artikelen
![[Gratis e-Book] Kunnen Gedachten Reizen Zonder Woorden? | Rupert Sheldrake Over Stille Communicatie](https://goodfeeling.nl/wp-content/uploads/2025/08/GoodFeeling.nl-xxx-1-768x512.webp)
Veelgestelde vragen
Wat doet Ozempic met je nieren?
Ozempic (semaglutide) verlaagt bij mensen met diabetes type 2 en chronische nierschade het risico op grote nieruitkomsten en vermindert eiwitverlies in de urine; het geneest nieren niet, maar vertraagt verslechtering.
Is Ozempic veilig bij nierziekte?
Over het algemeen wel, maar gastro-intestinale bijwerkingen komen voor; bij matige nierfunctiestoornis kunnen die vaker zijn. Overleg altijd met je arts bij bestaande nierproblemen.
Verbetert Ozempic de nierfunctie?
Het middel kan de achteruitgang van de nierfunctie afremmen en risicofactoren verbeteren (zoals albuminurie en bloeddruk), maar het herstelt beschadigde nieren niet.
Kun je Ozempic gebruiken bij dialyse?
De gegevens bij dialysepatiënten zijn beperkt; gebruik gebeurt alleen op specialistisch advies met zorgvuldige monitoring.
Moet de dosering van Ozempic worden aangepast bij nierproblemen?
Bij milde tot matige nierfunctiestoornis is doorgaans geen dosisaanpassing nodig; bij ernstige stoornis of dialyse is extra voorzichtigheid en controle vereist.
