De werkelijkheid is niet wat je denkt dat ze is. Technisch gezien bestaat er een objectieve werkelijkheid, maar ieder mens leeft in een totaal eigen subjectieve werkelijkheid. Zelfs als je exact dezelfde omstandigheden deelt, beleeft iedereen de wereld door een ander innerlijk perspectief. En precies daarin schuilt je vermogen om vorm te geven aan hoe jouw werkelijkheid eruitziet.
In dit artikel verkennen we hoe je bewust invloed kunt uitoefenen op die beleving — en zo meer controle kunt krijgen over je werkelijkheid. Stel je voor dat iedereen door een andere bril kijkt, met een unieke kleurfilter. Technisch gezien kijken we naar hetzelfde, en toch ziet iedereen iets anders, omdat de lens van interpretatie verschilt. Dat is hoe werkelijkheid functioneert — en hoe je haar kunt buigen in de richting van wat je werkelijk wilt ervaren.
Alvast 5 van de belangrijkste punten
- Jouw ervaring van de werkelijkheid wordt actief gevormd door je hersenen, het is geen passieve opname van signalen..
- De manier waarop je hersenen informatie filteren, hangt sterk af van waar jij je aandacht op richt..
- Je bestaande overtuigingen sturen je geest om bewijs te zoeken dat deze overtuigingen bevestigt, vaak zonder dat je het merkt..
- De kracht van overtuigingen kan zelfs je fysieke zintuigen beïnvloeden, waardoor je anders proeft, ziet of hoort dan ‘objectief’ mogelijk lijkt..
- Door bewust je focus en overtuigingen aan te passen, kun je actief de werkelijkheid creëren die jij wenst te ervaren..
Evolutie en de Filtering van Perceptie
Voordat we ingaan op wat je als individu daadwerkelijk kunt beïnvloeden, kijken we eerst naar waarom de werkelijkheid minder vaststaat dan we vaak aannemen. Het is een fascinerend gegeven: we gaan er meestal vanuit dat er één objectieve werkelijkheid is. Maar vanuit het perspectief van evolutie ziet dat beeld er anders uit. Bernardo Kastrup stelt bijvoorbeeld dat het evolutionair gezien juist onlogisch zou zijn om je bewust te zijn van álles wat zich in je werkelijkheid afspeelt. Sterker nog: dat bewustzijn zou je overleven kunnen belemmeren.
Meer van Bernardo Kastrup:
Schrödingers Kat is Bewust en Dat Verandert Alles | Bernardo Kastrup PhD
De Loze Belofte van Materialisme: Onzekerheid in een Tastbare Wereld – Bernardo Kastrup
Bernardo Kastrup: Waarom materialisme binnen filosofie en wetenschap onzin is
Stel je voor: je bent in het wild en wordt achtervolgd door een leeuw. In zo’n situatie zou het je enorm belemmeren als je bewustzijn álles om je heen zou waarnemen. Wat je dan nodig hebt, is volledige focus. Alleen de directe dreiging — die leeuw — doet ertoe. Je overlevingskans hangt af van die gerichte aandacht. Vanuit evolutionair oogpunt is het dus volkomen logisch dat je ervaring van de werkelijkheid wordt gefilterd. Je neemt lang niet alles waar wat zich om je heen afspeelt.
De Computeranalogie en Fundamentele Realiteit
Donald Hoffman gaat nog een stap verder. Ook hij stelt dat onze hersenen, door evolutionaire druk, percepties voorrang geven die bijdragen aan het overleven — zelfs als dat ten koste gaat van een nauwkeurige weergave van de werkelijkheid. Hij vergelijkt je perceptie met de interface van een computer. Wat je ziet, is het scherm: pictogrammen, vensters, kleuren. Maar achter dat scherm draait een hele wereld van processen waar je niets van ziet — en ook niets van hoeft te zien.
Meer over Donald Hoffman
Een Overzicht Van Donald Hoffmans Theorie Over Bewustzijn En De Multimodale Theorie Van Perceptie
Donald Hoffmans Theorie over Bewustzijn – Het Grootste Mysterie in het Universum
Nieuw Bewijs voor de Simulatiehypothese? Het Simulatie-Argument van Donald Hoffman
Hoe De Studie Van Ons Visuele Systeem Ons Begrip Van De Realiteit Verdiept – Donald Hoffman
Is Bewustzijn Fundamenteel? Een Diepgaande Kijk op Bewustzijn en Realiteit – Donald Hoffman
De pictogrammen op het scherm, tot aan de afzonderlijke pixels — dát is hoe je de werkelijkheid waarneemt. Maar achter dat scherm bevindt zich alle hardware van de computer, samen met talloze achtergrondprocessen. Je hoeft niet te begrijpen wat zich daar allemaal afspeelt. Sterker nog, het zou je werkelijkheid alleen maar overweldigen. Als je al die onderliggende lagen wél zou waarnemen, zou dat je vermogen om te functioneren — en zelfs te overleven — kunnen ondermijnen.
Verklarende woordenlijst
- Subjectieve werkelijkheid: De werkelijkheid zoals die wordt ervaren en geïnterpreteerd door een individueel persoon, gebaseerd op je eigen waarnemingen, overtuigingen en ervaringen.
- Objectieve werkelijkheid: De werkelijkheid zoals die onafhankelijk van je eigen waarneming bestaat.
- Reticulair activeringssysteem: Een deel van je hersenen dat werkt als een filter en bepaalt welke informatie uit je omgeving je bewuste aandacht bereikt.
- Bevestigingsbias: De neiging om informatie te zoeken, te interpreteren en te onthouden op een manier die je bestaande overtuigingen bevestigt.
- Kwantumfysica: De tak van de fysica die zich bezighoudt met de kleinste deeltjes en hun interacties, waarbij vaak vreemd gedrag wordt waargenomen dat niet overeenkomt met klassieke natuurkunde.
Kwantumfysica en de Vloeibare Werkelijkheid
Als we het evolutionaire perspectief even loslaten, komen we uit bij de kwantumfysica. De verschijnselen binnen dit vakgebied zetten ons opnieuw aan het denken over wat werkelijkheid eigenlijk is. Deeltjes op kwantumniveau — zoals elektronen en protonen — vertonen gedrag dat zich niet laat vangen in vaste patronen. Ze reageren anders, afhankelijk van de omstandigheden.
Met name wanneer er een meting plaatsvindt, verandert hun gedrag. Dat inzicht maakt duidelijk dat de werkelijkheid op fundamenteel niveau veel minder zeker is dan we dachten. Of misschien is het geen fundamentele laag — als we Hoffmans kijk volgen. Maar hoe je het ook bekijkt: op het niveau van kwantumdeeltjes lijkt de werkelijkheid plotseling veel kneedbaarder. De ogenschijnlijk vaste, objectieve wereld is lang niet zo solide als ze lijkt.
Hoe Onze Hersenen de Werkelijkheid Vormen
Wat voor ons het meest relevant is — en waar we wél invloed op hebben — is hoe onze hersenen onze ervaring van de werkelijkheid vormgeven. Dat is geen passief proces. Het is iets dat je bewust kunt beheersen. Want hoewel je hersenen voortdurend signalen uit de buitenwereld registreren, ervaar je die signalen niet rechtstreeks zoals ze zijn.
Je hersenen interpreteren ze. En dat doen ze op basis van jouw persoonlijke ervaringen en overtuigingen. Zo ontstaat een unieke, subjectieve werkelijkheid. Eén van de mechanismen die hierbij een rol speelt, is het reticulair activeringssysteem — een fysiek netwerk in je brein dat bepaalt welke prikkels je bewuste bewustzijn bereiken.
Het Reticulair Activeringssysteem en Gerichte Aandacht
Er komen voortdurend prikkels binnen, maar slechts een fractie ervan bereikt je aandacht. Die selectie verloopt via je reticulair activeringssysteem. Het filtert informatie op basis van waar je je op richt en wat je aandacht geeft.
Wanneer je je bijvoorbeeld vaak focust op tekorten — zoals het gebrek aan geld — dan zal je systeem automatisch meer informatie doorlaten die dat tekort bevestigt. Je gaat overal schaarste zien. Niet omdat die objectief vaker voorkomt, maar omdat je hersenen daarop zijn afgestemd. Je perceptie wordt dus gekleurd door waar je aandacht heen gaat. En dat maakt je werkelijkheid allesbehalve neutraal.
Bevestigingsbias en het Zoeken naar Bevestiging
Het werkt ook de andere kant op. Als je jezelf hebt getraind om op overvloed te letten, zal je brein steeds vaker situaties waarnemen die rijkdom en voorspoed weerspiegelen. Niet omdat schaarste verdwenen is, maar omdat je aandacht is verschoven.
Daarnaast speelt bevestigingsbias een grote rol. Ieder mens heeft overtuigingen — en je brein zoekt onbewust bewijs dat jouw overtuigingen bevestigt. Datgene waarin je gelooft, vormt je interpretatie van alles wat je ziet. Anders dan het reticulair activeringssysteem, dat fysiek in je hersenstam huist, is bevestigingsbias eerder een mentale snelkoppeling: een manier waarop je geest informatie razendsnel verwerkt op basis van wat je al voor waar aanneemt.
De Kracht van Overtuigingen
Stel dat je diep van binnen gelooft dat je onwaardig bent. Je brein zal dan — zonder dat je het doorhebt — bewijs zoeken dat dit bevestigt. Je merkt bijvoorbeeld meteen op als iemand je kortaf aanspreekt, of wanneer je minder goed presteert dan een ander. Je registreert het feilloos.
Maar al die momenten waarop je juist wél wordt gewaardeerd of iets goed doet, die glippen vaak langs je heen. Niet omdat ze niet bestaan, maar omdat je geest ze niet als relevant beschouwt. En dus zie je ze niet. Dat heeft niets te maken met de ‘objectieve werkelijkheid’, maar alles met de manier waarop jij jouw brein hebt afgesteld. Je gedachten vormen het kader waarbinnen je hersenen informatie toelaten of afwijzen.
Of het nu gaat om het reticulair activeringssysteem of om bevestigingsbias, beide tonen hetzelfde aan: de werkelijkheid die jij ervaart is geen neutraal gegeven. Ze is een reflectie van waar je in gelooft en waar je bewust — of onbewust — je aandacht op richt.
Perceptie en de Vorming van Fysieke Zintuigen
Om te laten zien hoe krachtig je overtuigingen zijn in het vervormen van je werkelijkheid, is er een interessante studie gedaan met wijn. Een groep studenten die wijn studeerden, kreeg twee glazen witte wijn. In één van de glazen werd rode voedselkleurstof toegevoegd, zodat het leek op rode wijn.
Ze werden gevraagd beide glazen te proeven. Wat bleek? De studenten beschreven de smaak alsof ze écht witte en rode wijn dronken — terwijl het in beide gevallen dezelfde witte wijn was. Hun overtuiging beïnvloedde hun zintuiglijke ervaring. Wat ze geloofden, bepaalde letterlijk wat ze proefden. Je overtuigingen filteren dus niet alleen je beleving, ze kunnen zelfs je fysieke zintuigen vormgeven. En dat laat zien: jouw werkelijkheid is verre van objectief.
Neem de Controle Over Jouw Werkelijkheid
Je kunt je hersenen automatisch laten filteren — maar dan vormt je ervaring zich op basis van oude overtuigingen en gewoontes. Of je benut bewust de kracht van je focus en intentie. Daarmee verschuif je jouw werkelijkheid naar dat wat je werkelijk wilt ervaren en manifesteren. Hier zijn drie manieren waarop je dat kunt doen.
De eerste stap is om je aandacht te richten op wat je wél wilt. Gebruik het reticulair activeringssysteem in je voordeel. Als jij je focust op wat je verlangt, worden juist díe signalen gefilterd naar je bewuste bewustzijn. Waar je je op richt, krijgt bestaansrecht in jouw beleving.
Richt Je Focus en Hersenspinsels op Positiviteit
Stop met het voeden van dingen die je níét wilt aantrekken. Beperk je blootstelling aan constante negativiteit — zoals het nieuws — en wees kritisch op de inhoud die je op sociale media consumeert. Of beter: kies bewust voor content die je werkelijk inspirerend vindt.
Laat je tijdlijn weerspiegelen wat je wilt ervaren. Maak een visionboard, gebruik visualisaties, en verzamel beelden en woorden die jouw gewenste realiteit versterken. Wat je aandacht geeft, groeit. Dat geldt ook voor je innerlijke landschap.
Herprogrammeer Je Overtuigingen en Gedachten
De tweede stap is het herprogrammeren van je overtuigingen. Als je overvloed wilt ervaren, zullen je gedachten daarmee in lijn moeten zijn. Gebruik krachtige affirmaties die jouw gewenste werkelijkheid ondersteunen, zoals:
“Ik ben overvloedig.”
“Het is veilig om te ontvangen.”
“Ik heb alles wat ik nodig heb.”
Zeg ze niet gedachteloos. Voel ze. Geloof ze — ook al is dat in het begin nog wankel. Tegelijkertijd is het belangrijk dat je je bewust wordt van oude gedachten die niet meer passen. Wanneer je jezelf hoort denken dat iets niet lukt, of dat er niet genoeg is, grijp dan in. Want alles wat je herhaalt, wordt een neurologisch pad — en dus een overtuiging.
Geef Je Ervaringen Een Nieuwe Betekenis
De derde stap is het bewust anders gaan bekijken van je ervaringen. Als je jezelf vaak vertelt: “Ik ben onwaardig”, “ik kan dit niet”, “ik heb het nooit goed”, dan versterk je precies dat patroon. Je activeert telkens opnieuw dezelfde neurale paden, en die verbindingen worden met elke herhaling sterker.
Beschouw je brein als een computer waarin jij de code schrijft. Jij kiest. Jij beslist of je jezelf beperkt of versterkt. En net als bij een computer: wat je invoert, bepaalt wat eruit komt. Richt je dus op betekenisvolle, opbouwende gedachten. Niet omdat alles altijd positief moet zijn — maar omdat jij richting geeft aan wat jij gelooft dat mogelijk is.
Alles wat je verlangt is al onderweg — op het moment dat jij erin gelooft. ~ Esther Hicks
Jouw Superkracht: Het Vormen van de Werkelijkheid
De derde stap is het op een nieuwe manier betekenis geven aan je ervaringen. Niets in het leven heeft van zichzelf betekenis — behalve wat wij eraan geven. Dat inzicht opent ruimte. Want zelfs in situaties die je als negatief ervaart, kun je een ander perspectief toelaten. Stel, je verliest je baan.
Je kunt dat zien als een tegenslag, een moment van onzekerheid en gemis. Misschien zelfs als een ramp. Maar je kunt het ook anders bekijken. Misschien is dit wel het begin van iets nieuws. Een opening naar een functie die beter bij je past, of een kans op een hoger salaris. Wat eerst als einde voelt, kan een doorgang blijken te zijn.
De omstandigheden veranderen niet — alleen de betekenis die jij eraan toekent. En dat maakt alle verschil. In feite is het besef dat je kunt kiezen hoe je kijkt, jouw echte superkracht. Je hoeft de wereld niet te beheersen om haar te beïnvloeden. Door je interpretatie te verschuiven, verschuift je ervaring. En daarmee: je werkelijkheid.
Als je dieper wilt duiken in wat werkelijkheid werkelijk is, kun je verder lezen in dit artikel over kwantumfysica. Daarin verken ik de gedachte dat er meerdere potentiële werkelijkheden bestaan — niet alleen een objectieve buitenwereld en jouw subjectieve beleving daarvan. Misschien zijn er wel oneindig veel versies van wat mogelijk is.
Gerelateerde artikelen
Veelgestelde vragen
Wat is manifesteren?
Manifesteren is het proces waarbij je bewust je gedachten en gevoelens richt om de werkelijkheid te creëren die je wenst te ervaren. Het is gebaseerd op het idee dat je aantrekt wat je uitstraalt.
Hoe begin je met bewust manifesteren?
Begin met helder te bepalen hoe je ideale leven eruitziet en wat je specifiek wilt manifesteren. Onderzoek vervolgens welke beperkende overtuigingen je mogelijk tegenhouden om dit te bereiken.
Wat is bevestigingsbias?
Bevestigingsbias is de onbewuste neiging om informatie te zoeken en te interpreteren die je bestaande overtuigingen ondersteunt, terwijl je informatie die deze tegenspreekt negeert.
Kan bevestigingsbias slecht zijn?
Ja, bevestigingsbias kan leiden tot eenzijdige analyses en het missen van belangrijke informatie, waardoor je verkeerde keuzes kunt maken en een vertekend beeld van de werkelijkheid krijgt.
Waarom nemen we subjectief waar?
We nemen subjectief waar omdat je brein informatie uit je omgeving interpreteert op basis van je eigen ervaringen, overtuigingen en verwachtingen. Dit betekent dat twee mensen dezelfde situatie anders kunnen ervaren.
Wat betekent het om je eigen werkelijkheid te creëren?
Je eigen werkelijkheid creëren houdt in dat je actief invloed uitoefent op hoe je de wereld ervaart, door bewust om te gaan met je overtuigingen, focus en interpretatie van gebeurtenissen.
Wat is het reticulair activeringssysteem precies?
Het reticulair activeringssysteem is een netwerk in je hersenstam dat bepaalt welke informatie uit je omgeving je bewustzijn bereikt. Het speelt een grote rol in je waarneming en focus.
Hoe beïnvloedt bevestigingsbias mijn leven?
Bevestigingsbias zorgt ervoor dat je vooral aandacht hebt voor informatie die je bestaande overtuigingen bevestigt, wat je waarneming van de werkelijkheid beïnvloedt en vaak versterkt wat je al gelooft.
Waarom zou ik mijn overtuigingen herprogrammeren?
Je overtuigingen vormen de basis van je ervaring. Door beperkende overtuigingen om te zetten naar bekrachtigende, verschuift je innerlijke beleving en daarmee de werkelijkheid die je aantrekt.
Hoe kan ik beginnen met het anders benaderen van mijn ervaringen?
Begin door stil te staan bij je automatische interpretaties van situaties. Stel jezelf de vraag: kan ik hier ook een andere betekenis aan geven? Wat zou het me kunnen brengen?
Schrijf je in voor een gratis exemplaar van De Manifestatie Mindset en ontvang inzichten en updates die je helpen bij je persoonlijke groei.
