Ontvang je gratis exemplaar van Wie Ben Jij? en krijg inzichten en updates die je helpen bij je persoonlijke groei.
"Antwoorden op de belangrijkste vraag die je jezelf kunt stellen, vanuit een spiritueel filosofisch perspectief."
Altruïsme is handelen om iemand anders te helpen, zelfs als het jezelf iets kost. Het omvat een breed scala aan gedragingen.
Denk hierbij aan het opofferen van je leven om anderen te redden, geld geven aan een goed doel of vrijwilligerswerk doen in een gaarkeuken.
Het kan ook zo simpel zijn als een paar seconden wachten om de deur open te houden voor een vreemde.
Mensen gedragen zich vaak op een onbaatzuchtige manier als ze anderen in moeilijke omstandigheden zien. Ze voelen dan medeleven en de behoefte om te helpen. Het is een van de mooiste eigenschappen die we als mens bezitten.
Alvast 5 van de belangrijkste punten
- Altruïsme is helpen zonder direct iets terug te verwachten. Het is een belangrijke bouwsteen van de samenleving.
- Het kan zowel zelfzuchtige als onbaatzuchtige aspecten hebben. Geven kan een goed gevoel geven, maar is ook essentieel voor de groep.
- Dieren vertonen ook altruïsme. Het is dus niet uitsluitend een menselijke eigenschap.
- Altruïsme kan aangeboren zijn, maar wordt ook aangeleerd. Beide factoren spelen een rol in hoe altruïstisch iemand is.
- Familieleden helpen vaker dan vreemden. Dit komt door de gedeelde genen en wordt verwantschapsselectie genoemd.
Het belang van altruïsme
Altruïstische neigingen en gedragingen vormen een belangrijk onderdeel van de lijm die families en sociale groepen bijeenhoudt. Het helpt hen om samen te werken en te bloeien. Wanneer je elkaar helpt, kom je er samen sterker uit.
Mensen die moeite doen om anderen te helpen, krijgen vaak iets terug. Dit kan een ontastbare beloning zijn, zoals bewondering en respect. Het kan ook materiële steun op een later tijdstip zijn. Altruïstische impulsen en de wederkerigheid van vriendelijke daden zorgen ervoor dat alle leden van een hechte groep steun hebben wanneer ze die nodig hebben.
Is altruïsme onderdeel van de menselijke aard?
Voor de meeste mensen lijkt dat zo te zijn. Coöperatief gedrag stelde onze voorouders in staat om te overleven onder moeilijke omstandigheden. In een zeer complexe samenleving dient het nog steeds een doel. We zijn nu eenmaal sociale dieren.
Verklarende woordenlijst
- Altruïsme: Handelen uit naastenliefde, zonder eigenbelang.
- Coöperatief: Bereid om samen te werken.
- Wederkerigheid: Het principe van geven en nemen.
- Empathie: Het vermogen om de gevoelens van anderen te begrijpen.
- Verwantschapsselectie: Het bevoordelen van familieleden bij het helpen, omdat zij dezelfde genen hebben.
Is altruïsme zelfzuchtig of onbaatzuchtig?
Altruïsme kan van beide kanten bekeken worden. In zekere zin stellen altruïsten de belangen van anderen voorop. Maar het geven aan anderen voelt vaak goed en kan op de lange termijn voordelen opleveren voor de gever. Het is geven en nemen.
“Wederkerig altruïsme” is een term die wetenschappers gebruiken voor hulp die wordt ondersteund door een uiteindelijke beloning van de persoon die hulp ontvangt. Het is een soort van ‘voor wat, hoort wat’ principe, maar dan in positieve zin.
Het “warme gloed” effect
Zelfs als mensen geen erkenning of beloning verwachten voor een goede daad, voelen ze zich daarna vaak energiek en gelukkig. Dit gevoel wordt soms een “helper’s high” of “warme gloed” genoemd. Het helpt waarschijnlijk om altruïstisch gedrag te versterken bij degenen die het voelen. Een goed gevoel na een goede daad.
Welke dieren vertonen altruïsme?
Veel soorten hebben er baat bij als individuen het dienen van de grotere groep boven hun eigen persoonlijke belang stellen. Van ratten tot bonobo’s tot walvissen, van verschillende dieren is vastgesteld dat ze zich bezighouden met ogenschijnlijk altruïstisch gedrag. Dieren zijn slimmer dan je denkt.
Wat is altruïstische straf?
Altruïsme is niet altijd een uitsluitend warme en positieve ervaring. Altruïstische straf is een term voor een kostbare daad die iemand straft om anderen te helpen. Een voorbeeld hiervan is ingrijpen wanneer iemand wordt gepest. Soms moet je optreden.
Het cultiveren van vrijgevigheid
De meeste mensen zijn geneigd om een beste vriend of een naaste bloedverwant in nood te helpen. Maar hoe ver reikt die vriendelijkheid? Sommige mensen zijn duidelijk meer of minder altruïstisch dan anderen.
Psychopaten staan misschien aan de lage kant, mensen die hun leven riskeren voor vreemden aan de andere kant en de rest van ons in het midden. Veel krachten, zowel intern als extern, liggen waarschijnlijk ten grondslag aan deze individuele verschillen in altruïsme. Ieder mens is anders.
Is altruïsme aangeleerd of aangeboren?
Zelfs jonge kinderen voelen zich goed over delen. Tot op zekere hoogte kunnen altruïstische neigingen voor de meeste mensen ingebouwd zijn. Veel altruïstische daden zijn reactief: mensen reageren vol medeleven als ze anderen pijn zien lijden en hulp nodig hebben. Het zit vaak in de kleine dingen.
Natuurlijk leren mensen ook normen van altruïsme binnen hun cultuur. Dit omvat hoeveel of hoe weinig vrijgevigheid als acceptabel wordt beschouwd. Cultuur speelt hierin dus ook zeker een rol.
Wat zorgt ervoor dat mensen altruïstisch zijn?
Neurologische, culturele en andere soorten factoren kunnen ervoor zorgen dat sommige mensen meer altruïstisch zijn dan anderen. Zogenaamde “extreme altruïsten” lijken te verschillen van anderen in de grootte van hun hersen amygdala en hun reactievermogen op tekenen van nood. Er zijn dus wel degelijk verschillen te zien.
Externe invloeden, zoals een religieuze opvoeding of sociaal economische status, kunnen ook een rol spelen. Het is een combinatie van factoren.
Waarom zou altruïsme vaker voorkomen wanneer individuen verwant zijn?
Naaste bloedverwanten (zoals ouders en broers en zussen) delen veel meer van iemands genen dan anderen. Volgens de evolutietheorie helpt een interesse in het helpen van naaste verwanten om die gedeelde genen te verspreiden door te overleven en zich voort te planten. Deze vorm van favoritisme helpt verklaren waarom mensen eerder geneigd zijn om die bloedverwanten te helpen dan vreemden of zelfs verre familieleden. Familie gaat boven alles.
Ook lezen:
Veelgestelde vragen
Wat is altruïsme?
Altruïsme is het handelen uit zorg voor het welzijn van anderen, zonder direct eigenbelang. Het omvat gedragingen zoals helpen, delen en samenwerken.
Waarom is altruïsme belangrijk?
Altruïsme bevordert de samenwerking en verbinding binnen groepen. Het kan ook leiden tot wederkerigheid en een positief gevoel bij de helper.
Is altruïsme aangeboren of aangeleerd?
Er zijn aanwijzingen dat altruïsme deels aangeboren is, maar ook door de omgeving wordt beïnvloed. Cultuur en opvoeding spelen een rol in de ontwikkeling van altruïstisch gedrag.
Welke voordelen heeft altruïsme?
Het versterkt sociale banden, bevordert samenwerking en kan stress verminderen. Bovendien kan het bijdragen aan een positiever zelfbeeld en meer geluk.
Kunnen dieren ook altruïstisch zijn?
Ja, er zijn verschillende diersoorten die altruïstisch gedrag vertonen. Voorbeelden zijn het delen van voedsel, waarschuwen voor gevaar en helpen bij de verzorging van jongen.
