Cannabisgebruik hangt samen met een bijna viervoudig grotere kans op het ontwikkelen van diabetes, blijkt uit een analyse van gegevens van meer dan 4 miljoen volwassenen. De resultaten worden gepresenteerd tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de European Association for the Study of Diabetes (EASD) in Wenen, Oostenrijk.
Wereldwijd neemt het cannabisgebruik toe. In 2021 waren er naar schatting 219 miljoen gebruikers (4,3% van de volwassen bevolking). Ondanks dit brede gebruik is nog weinig bekend over de invloed op de stofwisseling.
Eerder onderzoek liet mogelijke voordelen zien, zoals een ontstekingsremmend effect en steun bij gewichtsbeheersing. Andere studies wezen juist op mogelijke nadelen, zoals verstoring van de glucoseregulatie en insulineresistentie. Hoe groot het risico op diabetes daadwerkelijk is, bleef onduidelijk.
Analyse van grote patiëntgegevens
Om sterker bewijs te vinden, analyseerden Dr. Ibrahim Kamel van het Boston Medical Center in Massachusetts en zijn team elektronische medische dossiers van 54 zorginstellingen binnen het TriNetX Research Network, met locaties in de VS en Europa.
Zij vonden 96.795 patiënten (18 tot 50 jaar, 52,5% vrouw) die tussen 2010 en 2018 een diagnose kregen die verband hield met cannabis. Dat liep uiteen van incidenteel gebruik tot afhankelijkheid, en omvatte ook intoxicatie of onthoudingsklachten.
Ter vergelijking koppelden de onderzoekers deze groep aan 4.160.998 personen zonder gebruik van middelen of ernstige chronische ziekten. Daarbij werd rekening gehouden met leeftijd, geslacht en de gezondheid bij de start. Alle deelnemers werden vijf jaar gevolgd.
-
In totaal bekeken de onderzoekers de gegevens van 4.160.998 volwassenen zonder middelengebruik of grote chronische ziekten.
-
Dit was de controlegroep, waarmee de kleinere groep van 96.795 cannabisgebruikers werd vergeleken.
-
Alle deelnemers (dus samen meer dan 4,2 miljoen mensen) werden vijf jaar gevolgd.
De cijfers die in de diagrammen zichtbaar zijn (2,2% vs. 0,6%) komen uit deze twee groepen:
-
In de cannabisgroep: 1.937 nieuwe gevallen (2,2%).
-
In de controlegroep: 518 nieuwe gevallen (0,6%).
Bijna viervoudig risico na correcties
Na correctie voor HDL- en LDL-cholesterol, onbehandelde hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, cocaïnegebruik, alcoholgebruik en andere risicofactoren, zagen de onderzoekers dat nieuwe gevallen van diabetes duidelijk vaker voorkwamen in de cannabisgroep (1.937; 2,2%) dan in de controlegroep (518; 0,6%). De analyse liet zien dat gebruikers bijna vier keer zoveel kans hadden om diabetes te ontwikkelen als niet-gebruikers.
Volgens de auteurs is aanvullend onderzoek nodig om de relatie tussen cannabis en diabetes goed te begrijpen. Mogelijke verklaringen zijn insulineresistentie en een ongezond eetpatroon. Toch hebben de resultaten nu al gevolgen voor medische controles en publieksvoorlichting.
Gevolgen voor volksgezondheid en waarschuwingen
“Naarmate cannabis breder beschikbaar en sociaal geaccepteerd wordt, en in meer landen wordt gelegaliseerd, is het belangrijk de mogelijke gezondheidsrisico’s te kennen,” zei hoofdauteur Dr. Kamel.
“Deze nieuwe inzichten uit gegevens uit de praktijk laten zien hoe belangrijk het is om het risico op diabetes mee te nemen in de behandeling en begeleiding bij middelengebruik. Ook is het nodig dat zorgverleners vaker met patiënten praten over cannabis, zodat zij hun risico beter begrijpen en weten of extra controle nodig is.”
Onbeantwoorde vragen en beperkingen van de studie
De onderzoekers geven aan dat meer studie nodig is naar de effecten van cannabis op lange termijn en of het risico op diabetes vooral geldt voor gerookte producten of ook voor andere vormen, zoals eetbare varianten.
Ondanks de belangrijke bevindingen gaat het hier om een retrospectieve studie, waardoor niet kan worden bewezen dat cannabisgebruik diabetes veroorzaakt. Ook kan niet worden uitgesloten dat andere factoren de resultaten hebben beïnvloed, ondanks pogingen om vertekening te beperken met statistische methoden.
De studie kende beperkingen, zoals het ontbreken van nauwkeurige gegevens over gebruik en mogelijke fouten in de indeling. De auteurs wijzen erop dat gegevens uit de praktijk vaak onvolledig zijn door onnauwkeurige patiëntendossiers.
Disclaimer: Er is kans op vertekening door onnauwkeurige metingen van gebruik en doordat deelnemers hun gebruik zelf moesten melden, ook in landen waar cannabis illegaal was.
Geraadpleegde bronnen:
De onderstaande referenties vormen de inhoudelijke onderbouwing van dit artikel.
-
- Bijeenkomst: Jaarlijkse bijeenkomst van de European Association for the Study of Diabetes e.V. (EASD)
- Met dank aan SciTechDaily
Gerelateerde artikelen
Veelgestelde vragen
Wat zegt dit onderzoek precies over cannabis en diabetes?
De studie laat zien dat mensen die cannabis gebruiken een bijna vier keer hogere kans hebben om diabetes te ontwikkelen binnen vijf jaar. Deze conclusie is gebaseerd op gegevens van ruim 4,2 miljoen mensen.
Hoe betrouwbaar zijn deze cijfers?
Hoewel de steekproef groot is, gaat het om een retrospectieve analyse. Er is dus geen direct bewijs voor een oorzaak-gevolgrelatie, maar het verband is statistisch overtuigend genoeg om serieus te nemen.
Gelden deze risico’s voor alle vormen van cannabisgebruik?
Dat is nog niet duidelijk. De studie maakt geen onderscheid tussen vormen van gebruik, zoals roken of eten, waardoor hierover nog vervolgonderzoek nodig is.
Zijn er ook andere verklaringen mogelijk?
De onderzoekers noemen insulineresistentie, eetgewoonten en leefstijl als mogelijke factoren. Het blijft lastig om precies te bepalen welk deel van het risico direct met cannabisgebruik te maken heeft.
Wat kunnen zorgverleners doen met deze informatie?
Zorgverleners kunnen cannabisgebruik vaker meenemen in risicoanalyses voor stofwisselingsziekten. Vroege screening of leefstijladvies kan dan beter afgestemd worden op individuele behoeften.
