Een grootschalig onderzoek laat zien dat de omstandigheden in de darmen van invloed zijn op welke bacteriën daar leven én hoe die bacteriën zich gedragen. Dat helpt verklaren waarom de darmflora bij ieder mens uniek is en waarom dezelfde voeding bij de één wel werkt en bij de ander nauwelijks effect heeft.
De Universiteit van Kopenhagen bracht deze relatie tussen darmomgeving en bacterieactiviteit nauwkeurig in beeld met behulp van een slimme, meetbare benadering.
De resultaten laten zien dat kleine verschillen in zuurgraad, temperatuur en darmpassage al grote impact kunnen hebben op de samenstelling en werking van darmbacteriën. Dat inzicht maakt duidelijk waarom spijsvertering en voedingsopname zo individueel zijn — en waarom er zelden één voedingsadvies is dat voor iedereen werkt.
Door het spijsverteringskanaal in realtime
In 2021 namen 50 deelnemers een capsule in tijdens het ontbijt. Ongeveer zo groot als een duimgewricht, reisde de capsule via de maag door naar de dunne en dikke darm. Onderweg mat het apparaatje onder meer zuurgraad, temperatuur en druk. Binnen 12 tot 72 uur werd de capsule via de ontlasting uitgescheiden. Al snel werd duidelijk dat er aanzienlijke verschillen bestonden tussen deelnemers: in hun spijsverteringsduur én in de omstandigheden binnen hun darmen.
“Bij sommige deelnemers passeerde de capsule de dunne darm in slechts twee uur. Bij anderen duurde dat proces tot wel tien uur,” vertelt Henrik Roager, universitair hoofddocent bij de afdeling Voeding, Beweging en Sport. “Omdat de meeste opname van voedingsstoffen in de dunne darm plaatsvindt, kan zo’n verschil grote gevolgen hebben voor wat het lichaam opneemt — en wat uiteindelijk terechtkomt in de dikke darm, waar bacteriën een belangrijke rol spelen.”
Wat zit er precies in deze capsule?
De capsule die in dit onderzoek werd gebruikt — vaak aangeduid als een ingestible sensor capsule of smart pill — bevat géén actieve stoffen zoals medicatie of voedingssupplementen. Wat erin zit, is technologie. Concreet:
🔹 Meetsensoren — Deze registreren parameters zoals:
-
pH (zuurgraad)
-
Temperatuur
-
Druk
🔹 Batterij — Een kleine energiebron die de sensoren en het zendmechanisme van stroom voorziet tijdens de reis door het spijsverteringskanaal.
🔹 Draadloze zendmodule — Stuurt de verzamelde gegevens door naar een externe ontvanger (meestal een draagbaar kastje dat de deelnemer bij zich houdt).
🔹 Geheugenmodule — Soms wordt data eerst lokaal opgeslagen en later uitgelezen via een download.
De capsule bevat dus géén camera of medicinale inhoud. Het is een puur diagnostisch instrument — ontworpen om veilig door het maag-darmkanaal te reizen zonder zich ergens aan het lichaam te hechten. Na 1 tot 3 dagen verlaat het het lichaam via de ontlasting.
De capsule brengt dynamiek in beeld
Tot voor kort baseerden onderzoekers hun kennis van darmactiviteit vooral op ontlastingsmonsters en voedingsdagboeken. Daarmee krijg je hooguit een momentopname — geen inzicht in de veranderende omstandigheden binnenin het spijsverteringskanaal zelf. De capsule doorbreekt dat patroon.
“Met deze technologie kunnen we voor het eerst live volgen wat er in de darmen gebeurt,” zegt Henrik Roager. “We zien hoe individuele verschillen ontstaan in spijsvertering, opname en zelfs in het verloop van de stoelgang. Dat soort informatie kregen we eerder simpelweg niet, hoe uitgebreid de voedingsregistraties ook waren.”
Een meetinstrument dat met je mee-eet
De reis begint in de maag, waar de capsule een sterk zure omgeving registreert — essentieel om voedsel af te breken. Vervolgens belandt het geheel in de dunne darm, waar bicarbonaat het maagzuur neutraliseert. Daar vindt ook het grootste deel van de voedingsopname plaats. Wat overblijft gaat door naar de dikke darm.
In dat laatste deel van de darm nemen bacteriën het werk over. Ze breken reststoffen af en produceren daarbij vetzuren. Aan het begin van de dikke darm zorgt dat voor een tijdelijke daling van de zuurgraad. Naarmate die vetzuren worden opgenomen en de bacteriële activiteit afneemt, stijgt de zuurgraad weer geleidelijk.
Omgeving bepaalt bacteriële balans
“Door de schommelingen in zuurgraad te meten, kunnen we precies achterhalen hoe lang voedsel zich in elk deel van het spijsverteringskanaal bevindt,” aldus Roager. “En we weten dat zuurgraad directe invloed heeft op welke bacteriën floreren en welke niet. De omstandigheden in je darmen — van pH-waarde tot snelheid van passage — maken dus uit. Sterker nog: ze bepalen mede welke bacteriën actief zijn, en in welk tempo ze hun werk doen.”
Voeding op maat: geen verre toekomstdroom
Volgens Roager brengen deze bevindingen ons dichter bij écht gepersonaliseerd voedingsadvies. De variatie tussen mensen is simpelweg te groot om uit te gaan van één standaardmodel.
“We zien dat ieders darmen anders werken,” zegt hij. “Het lijkt vanzelfsprekend dat we allemaal op dezelfde manier voeding verwerken, maar in werkelijkheid zijn die verschillen behoorlijk groot. Deze inzichten maken duidelijk waarom hetzelfde dieet bij de één goed valt en bij de ander nauwelijks effect heeft.”
Hoe de darmomgeving verschil maakt
Uit het onderzoek blijkt dat zowel de werking van de darmen als de omstandigheden binnen dat systeem — zoals zuurgraad, temperatuur en darmpassage — een directe rol spelen bij de samenstelling van de darmflora. Daarmee ontstaat ook verschil in hoe het lichaam voedingsstoffen verwerkt en opneemt. Voor de stofwisseling van een individu zijn dit geen randfactoren, maar bepalende variabelen.
Onderzoeksopzet en praktische uitvoering
De ingenieuze capsules die in dit onderzoek gebruikt werden, maten 26 bij 13 millimeter. Elke deelnemer nam de capsule in tijdens een gestandaardiseerd ontbijt. Dat bestond uit roggebrood met boter en jam, een gekookt ei, een portie ongezoete yoghurt met noten en blauwe bessen, en een glas water. Zo kregen alle deelnemers eenzelfde startpunt, wat het mogelijk maakte om verschillen in darmwerking onderling betrouwbaar te vergelijken.
Geraadpleegde bronnen:
De onderstaande referenties vormen de inhoudelijke onderbouwing van dit artikel.
“Gut physiology and environment explain variations in human gut microbiome composition and metabolism” door Nicola Procházková, Martin F. Laursen, Giorgia La Barbera, Eirini Tsekitsidi, Malte S. Jørgensen, Morten A. Rasmussen, Jeroen Raes, Tine R. Licht, Lars O. Dragsted en Henrik M. Roager, 27 november 2024, Nature Microbiology. DOI: 10.1038/s41564-024-01856-x
Het onderzoeksteam en samenwerkingen
Het onderzoek werd geleid door Nicola Procházková. Zij was van 2020 tot 2024 bezig met haar promotieonderzoek en was daarna postdoc aan de afdeling Voeding, Beweging en Sport van de Universiteit van Kopenhagen. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Microbiology. Het onderzoek werd gedaan in samenwerking met onderzoekers van DTU Food en KU Leuven in België en is onderdeel van het project PRIMA. Het onderzoek is gesteund door de Novo Nordisk Foundation.
Gerelateerde artikelen
![[Gratis e-Book] Kunnen Gedachten Reizen Zonder Woorden? | Rupert Sheldrake Over Stille Communicatie](https://goodfeeling.nl/wp-content/uploads/2025/08/GoodFeeling.nl-xxx-1-768x512.webp)
![Boegem Balsem [Uitgebreid Dossier] - Geschiedenis, Werking en Regelgevingskwesties](https://goodfeeling.nl/wp-content/uploads/2025/07/GoodFeeling.nl-xxx-13-768x512.webp)
Veelgestelde vragen
Wat is het belangrijkste inzicht uit het onderzoek?
De omgeving in de darmen heeft grote invloed op de samenstelling en activiteit van bacteriën, wat verklaart waarom mensen verschillend reageren op voeding.
Hoe werkt de capsule die in het onderzoek werd gebruikt?
De capsule meet tijdens haar reis door de darmen parameters zoals zuurgraad, temperatuur en druk, om unieke omstandigheden per persoon in kaart te brengen.
Hoe kan deze kennis in de toekomst worden toegepast?
De inzichten kunnen bijdragen aan gepersonaliseerd voedingsadvies en betere behandelingen voor spijsverteringsgerelateerde gezondheidsproblemen.
