Helpt Lucide Dromen je Mentale Gezondheid of Schaadt het? Experts Wegen Het Af
Als je lucide droomt, ben je je bewust van het feit dat je aan het dromen bent terwijl je slaapt. Iemand kan lucide dromen gebruiken om problemen op te lossen of om emotioneel, mentaal of fysiek te helen. Toch ervaart niet iedereen lucide dromen.
Als je de Netflix-serie “Behind Her Eyes” hebt gezien, ben je misschien geïntrigeerd door lucide dromen, het fenomeen waarbij je je bewust bent dat je aan het dromen bent terwijl je slaapt.
In de film gebruikt het hoofdpersonage Adele lucide dromen om een obsessie met haar overspelige man te onderzoeken. De minnares van haar man, Louise, gebruikt lucide dromen om op een veilige manier nachtmerries onder ogen te zien.
Deze fictieve benaderingen suggereren dat lucide dromen van alles kunnen zijn: spannend, pathologisch, of zelfs helend.
Lucide dromer, auteur en docent Daniel Love zegt dat de pandemie heeft geleid tot een nieuwe “instroom van droomverkenners.”
Auteur en onderzoeker van lucide dromen Robert Waggoner is het daarmee eens. Hij ziet een hernieuwde interesse in lucide dromen en speculeert dat dit “mogelijk het gevolg is van mensen die thuiswerken en daardoor meer tijd hebben om te slapen.”
Bovendien leggen wetenschappers steeds vaker een verband tussen lucide dromen en mentale gezondheid. Zou deze praktijk een gezonde manier kunnen zijn om de psyche te confronteren, of begeeft men zich op gevaarlijk terrein?
De wetenschap achter lucide dromen
Om die vraag te beantwoorden, is het belangrijk eerst te begrijpen wat lucide dromen zijn.
Filosofen verwijzen al duizenden jaren naar lucide dromen. In een studie uit 1981 werd bevestigd dat het een echt fenomeen is. De bevindingen waren gebaseerd op de rapporten van de deelnemers over hun dromen.
Recente onderzoekers gebruiken elektro-encefalogrammen (EEG’s) om de activiteit van lucide dromen te volgen in de prefrontale cortex, een deel van de hersenen dat betrokken is bij complexe gedragingen en de ontwikkeling van de persoonlijkheid.
Volgens een studie uit 2009 beschouwen onderzoekers lucide dromen als een hybride slaap-waaktoestand, die zich voornamelijk voordoet in de laatste fase van een typische slaapcyclus tijdens de REM-slaap.
Lucide dromen komen niet bij iedereen van nature voor.
Uit een studie uit 2012 met 793 deelnemers bleek dat jonge mensen vaker spontaan lucide dromen dan mensen met een volledig ontwikkelde hersenen. Ongeveer 20 procent van de mensen ervaart maandelijks lucide dromen en een klein percentage ervaart meerdere keren per week lucide dromen.
Ongeveer de helft van de mensen heeft ooit in hun leven één lucide droom gehad.
Uit een studie uit 2018 bleek dat mensen die vaak lucide dromen een verhoogde rusttoestandcommunicatie hebben tussen de frontopolaire cortex (FPC) en het temporoparietale kruispunt (TPJ) in de hersenen.
Deze gebieden, die informatie coördineren van de thalamus, limbische systeem, het auditieve en visuele systeem, stoppen normaal gesproken met werken tijdens de slaap.
Een verhoogde connectiviteit tijdens lucide dromen stelt dromers in staat om herinneringen uit het wakkere leven op te roepen en soms zelfs hun acties in de droomwereld te controleren.
Lucide dromen staan in contrast met typische dromen, die zich afspelen alsof er een dikke muur is die de dromer scheidt van het wakkere bewustzijn.
Conclusie
- Wetenschappers hebben bevestigd dat lucide dromen een echt fenomeen is.
- Het wordt beschouwd als een hybride slaap-waaktoestand.
- Niet iedereen ervaart lucide dromen, maar ongeveer de helft van de mensen heeft ooit in hun leven één lucide droom gehad.
- Jongeren hebben meer kans om spontaan lucide te dromen.
Lucide dromen en slaapkwaliteit
Helpen lucide dromen je om beter te slapen? De wetenschap hierover is verdeeld.
Een studie uit 2020 bevestigde gedeeltelijk een verband tussen het induceren van lucide dromen en slaapfragmentatie, oftewel verschuivingen naar lichtere slaapstadia of waakzaamheid. Omdat de studie afhankelijk was van zelfrapportages, is meer onderzoek nodig.
Een andere studie uit 2020 vond geen direct verband tussen de frequentie van lucide dromen en slaapstoornissen, maar suggereerde dat bepaalde inductiemethoden en slaapomstandigheden de slaap negatief kunnen beïnvloeden.
Onderzoekers van de International Lucid Dream Induction Study (ILDIS) merkten op dat het succes van een techniek, bekend als de mnemonic induction of lucid dreams (MILD), afhing van de snelheid waarmee deelnemers weer in slaap vielen na het gebruik ervan.
Volgens de studie was de slaapkwaliteit van de deelnemers beter op nachten waarop ze erin slaagden dromen op te wekken, in vergelijking met nachten waarop ze dat niet deden.
Als je moeite hebt met lucide dromen, kan dat komen door de kwaliteit van je slaap.
Als je merkt dat je moeilijk in slaap valt of vaak wakker wordt, is het wellicht verstandig om met een arts te praten over hoe je een goede nachtrust kunt ontwikkelen.
Positieve effecten van lucide dromen op de mentale gezondheid
Lucide dromen kunnen voor sommige mensen positieve effecten hebben op hun mentale gezondheid.
Een internationale droomonderzoek enquête ondervroeg 528 respondenten over hoe ze lucide dromen gebruikten.
Veelvoorkomende redenen voor lucide dromen waren:
- Problemen oplossen
- Angsten en nachtmerries overwinnen
- Spirituele groei en innerlijk werk
- Kosmische avonturen
- Emotionele, mentale en fysieke genezing
Veel deelnemers, met name mannen en jongeren, gebruikten lucide dromen voor het vervullen van wensen. Oudere dromers en vrouwen gebruikten lucide dromen vaker voor innerlijk werk of genezing.
Wat betreft hoe dromers zich voelden wanneer ze wakker werden, leidden lucide dromen tot neutrale of, met name in het geval van wensvervulling, positieve stemmingen.
Waggoner’s boek, “Lucid Dreaming: Gateway to the Inner Self,” beschrijft de transformerende resultaten van zijn eigen lucide droomreis. Hij heeft ook met veel lucide dromers over de hele wereld gecommuniceerd.
“De meesten rapporteren verwondering en empowerment na het ontwaken,” zegt hij.
Onderzoekers van het Institute for Consciousness and Dream Research voerden een studie uit naar lucide dromen als interventie voor nachtmerries bij patiënten met posttraumatische stressstoornis (PTSS).
Volgens de zelfevaluaties van de deelnemers had Lucid Dream Therapy (LTD) geen effect op nachtmerries. Deelnemers meldden echter een afname van angst en depressie gedurende de therapie.
Onderzoekers concludeerden dat LTD een aanvullende behandeling kan zijn voor nachtmerries die verband houden met PTSS.
Het vermogen om elementen van de lucide droom te beheersen is een factor in de vraag of de ervaring mentale gezondheidsvoordelen heeft.
In een studie uit 2016 onder 33 gevechtsveteranen, ontdekten onderzoekers dat de frequentie van lucide dromen of het bewustzijn van de droomtoestand geen verlichting bood bij nachtmerrieangst, maar dat het vermogen om acties en droomelementen te beheersen dat wel deed.
Negatieve effecten van lucide dromen op de mentale gezondheid
Tegenover de bovenstaande bevindingen stond een online studie uit 2020 die aantoonde dat lucide dromers die noch controle konden uitoefenen noch konden ontwaken uit angstaanjagende dromelementen, vastzaten in “lucide nachtmerries.”
“Lucide dromen lijkt niet voor iedereen een wondermiddel te zijn,” zegt Waggoner.
Waggoner raadt mensen die mentale gezondheidsproblemen ervaren aan om geen lucide dromen op te wekken, voor het geval ze de inhoud overweldigend vinden.
Enkele mogelijke negatieve effecten van lucide dromen zijn:
- Slechte slaapkwaliteit, wat resulteert in vermoeidheid en prikkelbaarheid
- Verwarring
- Dissociatie
- Subklinische psychose
- Vervagende grenzen tussen dromen en realiteit
Love waarschuwt dat “hoewel lucide dromen veelbelovend lijkt als therapeutisch hulpmiddel, er nog veel meer wetenschappelijk onderzoek nodig is.”
Een review uit 2020 over lucide dromen wees op de noodzaak van meer onderzoek naar mogelijke risico’s.
Uit enig onderzoek bleek dat lucide dromers slaperigheid kunnen ervaren in de wakkere toestand bij het gebruik van realiteitstesttechnieken, en dat enige opwinding of waakzaamheid hun droomtoestand tijdens lucide dromen kan doordringen.
Volgens de review is er meer onderzoek nodig naar de relatie tussen lucide dromen en “slaap-waakpsychologische grenzen,” waarbij wordt opgemerkt dat lucide dromen riskant kunnen zijn voor psychologisch kwetsbare individuen.
Een langetermijnstudie uit 2018 onder 187 zelf rapporterende studenten waarschuwde dat het opzettelijk induceren van lucide dromen de lijnen tussen realiteit en dromen kan vervagen, wat kan leiden tot symptomen van “dissociatie en schizotypie.”
Hoewel wensvervulling en veranderde bewustzijnstoestanden zonder het gebruik van middelen misschien veilig en leuk klinken, moeten degenen die inductietechnieken verkennen zich ervan bewust zijn dat lucide dromen ongewenste gevolgen kunnen hebben.
Uit dezelfde studie bleek dat de frequentie van lucide dromen niet correspondeerde met psychopathologie en de intensiteit van lucide dromen.
Positieve emoties tijdens lucide dromen waren echter “omgekeerd gecorreleerd met verschillende psychopathologische symptomen.”
Dit betekent dat lucide dromen niet inherent positief of negatief kunnen worden beschouwd. Onderzoekers zeggen dat de waarde ervan afhangt van kenmerken van luciditeit en mentale stabiliteit, wat verder onderzoek vereist.
Hoe je zelf lucide kan dromen
Het is belangrijk om de potentiële risico’s van lucide dromen in gedachten te houden. Als je het echter eens wilt proberen, zijn er manieren om je kansen op een lucide droom te vergroten.
Hier zijn de belangrijkste methoden om een lucide droom op te wekken:
- Realiteitstests gedurende de dag
- Wakker worden midden in de slaapcyclus
- Mnemonische inductie, oftewel het herinneren van een detail uit een eerdere droom
Realiteitstests
Deze methode houdt in dat je periodiek naar een vertrouwd gezichtspunt kijkt, zoals je handen of een klok, om te controleren of je aan het dromen bent.
Als je een onverwacht aantal vingers hebt of als de klok 99:00 aangeeft, is het tijd om jezelf af te vragen: “Droom ik?”
Realiteitstests terwijl je wakker bent, kunnen de geest trainen om zich bewust te worden van afwijkingen tijdens het dromen.
Wakker worden en terug naar bed
Om deze methode te gebruiken, stel je een alarm in voor 5 uur na je bedtijd. Word wakker en doe een activiteit die alertheid vereist voor 30 minuten, zoals schrijven, thee zetten of een wandeling maken.
Wanneer je de REM-slaap weer binnengaat, is de kans groter dat je een lucide droom hebt.
Mnemonische inductie van lucide dromen (MILD)
De MILD-techniek houdt in dat je nadenkt over iets vreemds in een herinnerde droom en vervolgens de intentie vaststelt om ernaar terug te keren.
Houd het in je gedachten terwijl je in slaap valt, en je komt misschien direct terug in je droom waar je was gebleven.
Tips om succes te vergroten
ILDIS-resultaten toonden aan dat deelnemers met een bovengemiddeld algemeen droomherinneringsvermogen het meest waarschijnlijk succesvolle lucide dromen hadden. Dit gold ook voor degenen die binnen 10 minuten na het voltooien van de inductietechnieken in slaap vielen.
Eerdere ervaring met lucide dromen had geen invloed op het succespercentage.
Sommige lucide droominductietechnieken werkten echter niet. Zo was er geen correlatie tussen het aantal realiteitstests dat elke dag werd uitgevoerd en het aantal lucide dromen.
Dit betekent dat het herinneren en noteren van je dromen en het cultiveren van gezonde slaapgewoonten kunnen helpen om lucide dromen aan te moedigen.
Voorzichtigheid
Afgezien van de aanzienlijke risico’s voor de mentale gezondheid die hierboven zijn genoemd, is het belangrijk dat je lucide droompraktijk je niet veelbelovende slaap verstoort.
Love maakt zich zorgen over de droominductie “hacks” die sinds het begin van de COVID-19-pandemie de markt overspoelen, toen de interesse in lucide dromen toenam.
Hij gelooft dat deze hulpmiddelen ineffectief zijn en je slaap zelfs kunnen verstoren.
“Degenen die zulke apparaten gebruiken, zetten in feite een willekeurig alarm op hun lichaam en lopen het risico op ernstige slaapverstoring,” zegt Love.
Dit kan leiden tot cognitieve bijwerkingen, zoals:
- Slechte concentratie
- Slechte geheugenherinnering
- Verminderd beoordelingsvermogen en besluitvorming
- Verhoogd risico op mentale gezondheidsproblemen
Love raadt lucide dromers aan om zich te houden aan traditionele methoden. Als je merkt dat zelfs deze methoden je ervan weerhouden om een goede nachtrust te krijgen, neem dan een pauze van lucide dromen.
Als je aanhoudende slaapverstoring ervaart, wil je misschien praten met een slaapspecialist.
De nieuwste ontwikkelingen op het gebied van lucide dromen
Er worden steeds meer stappen gezet in het onderzoeken van lucide dromen zonder afhankelijk te zijn van de gebrekkige herinneringen van dromers.
In een doorbraak studie uit 2021, gebruikten vier internationale teams van wetenschappers elektrofysiologische signalen om realtime dialoog te voeren met dromers tijdens hun REM-slaap.
Dromers beantwoordden wiskundeproblemen en ja-of-nee-vragen om hun luciditeit in realtime te testen, met behulp van afgesproken oogbewegingen en gezichtsuitdrukkingen.
Deze interactieve lucide dromen bieden de mogelijkheid om atletische of creatieve prestaties te verbeteren, manieren te ontdekken om pijn te behandelen, en te onderzoeken hoe dromers tijd waarnemen gedurende de slaapcycli.
Conclusie
Lucide dromen is een fenomeen dat wetenschappers nog steeds volledig proberen te begrijpen.
Er zijn populaire technieken om lucide dromen op te wekken, maar het is misschien niet voor iedereen geschikt. Het is het beste om lucide dromen te vermijden als je te maken hebt met mentale gezondheidsproblemen.
De voordelen van lucide dromen zijn gemengd, maar onderzoek naar het fenomeen kan meer inzicht geven in de aard van bewustzijn, slaap en waakzaamheid.
Geraadpleegde bronnen:
- 1981 study on lucid dreaming – Wetenschappelijke bevestiging van lucid dreaming als fenomeen.
- 2009 study on lucid dreaming – Onderzoek naar lucid dreaming als hybride staat tussen slaap en waken.
- 2018 study on brain activity in lucid dreamers – Studie naar verhoogde hersenactiviteit tijdens lucid dreaming.
- 2020 study on sleep fragmentation and lucid dreams – Verband tussen lucid dreaming en verstoring van de slaapkwaliteit.
- 2020 study on lucid dreaming and sleep disturbance – Onderzoek naar de invloed van lucid dreaming op de slaap.
- 2020 study on lucid dream therapy for PTSD – Studie naar het gebruik van lucid dreaming voor het behandelen van nachtmerries bij PTSD-patiënten.
- 2020 study on lucid nightmares – Onderzoek naar het voorkomen van lucide nachtmerries en hun negatieve impact.
- 2020 review on lucid dreaming risks – Overzicht van risico’s die samenhangen met lucid dreaming.
- 2018 study on lucid dreaming and dissociation – Langdurige studie naar de associatie tussen lucid dreaming en dissociatie.
- 2021 study on interactive lucid dreaming – Onderzoek naar het communiceren met dromers tijdens REM-slaap.
Ook lezen:
Veelgestelde vragen
Wat is lucide dromen?
Lucide dromen betekent dat je bewust bent dat je droomt terwijl je slaapt. Je kunt zelfs de inhoud van je droom deels controleren.
Is lucide dromen gevaarlijk voor de mentale gezondheid?
Hoewel lucide dromen positieve effecten kunnen hebben, zoals angstvermindering, kunnen ze bij sommige mensen slaapstoornissen en verwarring veroorzaken.
Hoe kun je lucide dromen opwekken?
Lucide dromen kun je opwekken door technieken zoals realiteitstests, wakker worden midden in de slaapcyclus, en de Mnemonische Inductie van Lucide Dromen (MILD).
Like ons op Facebook om meer artikelen zoals deze in je feed te zien verschijnen die je anders zou missen.
