De Kunst van het Vergeven in 4 Fasen en 9 Stappen

Vergeven doe je voor jezelf!

De betekenis van vergeving

Vergeving kan worden gezien als een toestand van innerlijke rust en begrip die ontstaat wanneer we de drang om de schuld bij de ander te leggen loslaten. Het is het vermogen om onze levenservaringen minder persoonlijk te maken, en te erkennen wat het ons kost om wrok vast te houden.

Uitdagingen van het dagelijks leven

Een van de moeilijkste dingen in het dagelijks leven is om kalm te blijven wanneer iets ons diep raakt. Vooral wanneer we niet krijgen wat we wensen: gezondheid, rechtvaardigheid, liefde, erkenning. Het zijn allemaal zeer herkenbare patronen. Velen van ons hebben moeite om te accepteren dat het leven zich zelden precies zo ontvouwt als we zouden willen. In plaats daarvan reageren we vaak met verzet of gekwetstheid op een situatie die misschien gewoon bij het leven hoort. Door vast te houden aan hoe het ‘zou moeten zijn’, vergroten we soms ons eigen leed.

Het vasthouden aan boosheid of teleurstelling lijkt soms gerechtvaardigd, maar het ontneemt ons de kans op rust. De werkelijke kracht ligt niet in controle, maar in het durven loslaten van verwachtingen.

We staan voortdurend voor de keuze: blijven we vechten tegen wat ons overkomt, of kiezen we ervoor om ons innerlijk los te maken van het verlangen dat alles moet gaan zoals wij willen? Voor veel mensen is vergeving een verwarrend begrip. Sommigen zien het als een religieuze plicht, anderen denken dat het betekent dat je weer moet omgaan met mensen die je schade hebben berokkend. Weer anderen vrezen dat vergeving gelijkstaat aan goedkeuring van wat is gebeurd. Maar juist dat maakt het waardevol om er dieper bij stil te staan.

Het keuzeproces van vergeving

Vergeving is geen verplichting, maar een keuze. Het is een innerlijk proces waarbij we het lijden loslaten dat verbonden is aan wat er is gebeurd. Het betekent niet dat we onszelf opnieuw blootstellen aan pijn. Het betekent ook niet dat we doen alsof iets acceptabel was. Vergeving erkent juist dat iets niet oké was, maar dat we ervoor kiezen er niet langer door bepaald te worden.

Deze keuze om los te laten is vaak de sleutel tot bevrijding. Niet omdat het verleden verandert, maar omdat onze relatie ermee verandert. Er ontstaat ruimte — niet door het goed te keuren, maar door het niet langer te laten overheersen.

Wat je denkt, dat word je. Wat je voelt, trek je aan. Wat je je voorstelt, creëer je. ~ Boeddha

We kunnen vergeven op verschillende niveaus. De meest bekende vorm is interpersoonlijke vergeving — wanneer iemand anders ons heeft gekwetst. Daarnaast bestaat er intrapersoonlijke vergeving: de vergeving van onszelf, wanneer we boos zijn over eigen fouten of keuzes. En dan is er nog existentiële vergeving: vergeving van het leven zelf, of van iets hogers, voor gebeurtenissen die ons bestaan diep hebben geraakt. Die laatste vorm raakt vaak aan de vraag: hoe kon dit gebeuren?

Het vermogen om te vergeven hangt samen met onze bereidheid om het verhaal dat we onszelf vertellen te herschrijven. Niet als verdraaiing, maar als een bewuste keuze om niet langer gegijzeld te worden door het verleden. In die zin is vergeving een daad van zelfbescherming én zelfrespect. Het gaat er niet om te vergeten wat is gebeurd, maar om te kiezen voor de vrijheid die volgt wanneer we het niet langer centraal stellen in ons binnenste leven.

De vier fasen van vergeving

Fase één

In de eerste fase van vergeving overheerst zelf gerechtvaardigde boosheid. Op een moment in je leven ben je diep geraakt en gekwetst door een gebeurtenis die je als onrechtvaardig hebt ervaren. De ander lijkt volledig verantwoordelijk voor je pijn. Het voelt alsof jij geen keuze had in hoe je reageerde. De boosheid is soms zichtbaar en soms onderhuids, maar ze vult je hele systeem. Het idee dat je zou moeten vergeven, voelt op dit moment niet alleen onmogelijk, maar ook onterecht.

Fase twee

Langzaam dringt het besef door dat boosheid en pijn zwaar beginnen te wegen. Misschien merk je dat het je nachtrust, gezondheid of relaties aantast. Je verlangt naar verlichting. In deze fase begint een innerlijke verschuiving: je staat toe dat je perspectief verandert. Misschien omdat je de situatie in een breder verband begint te zien, of omdat je eenvoudigweg verlangt naar rust. Je begint je af te vragen of het loslaten van wrok je meer dient dan het vasthouden eraan.

Fase drie

Deze fase kenmerkt zich door ervaring. Je hebt eerder vergeving toegepast en weet inmiddels hoe bevrijdend het kan zijn. Nu kies je er sneller voor om nieuwe grieven los te laten. Je laat de pijn nog toe, maar je blijft er niet in hangen. Vergeving wordt een vaardigheid — niet omdat de pijn minder is, maar omdat je beter weet hoe je ermee om kunt gaan. Of het nu gaat om iets kleins als een felle opmerking of iets groots als een breuk in een relatie: je herkent dat de duur van het lijden grotendeels in jouw handen ligt.

Fase vier

In de vierde fase ontstaat een houding van preventieve vergeving. Je kiest ervoor om weinig tot geen aanstoot te nemen. Er is een innerlijk weten ontstaan dat het vasthouden aan boosheid zelden iets oplevert. Je herkent universele patronen in menselijk gedrag en beseft hoe vaak pijn voortkomt uit misverstanden, angst of zelfbescherming.

• “Ik wil mijn kostbare leven niet verspillen aan innerlijke onrust. Ik ben bereid te vergeven — mezelf, anderen en het leven.”
• “Ik weet hoe pijnlijk het is als mensen mij niet vergeven. Daarom wil ik ook anderen die ruimte geven.”
• “De wereld is vol schoonheid. Als ik blijf vasthouden aan oude kwetsuren, ontneem ik mezelf de kans om die schoonheid te ervaren.”
• “Iedereen handelt vaak uit eigenbelang. Dat maakt hen niet per se slecht — het maakt hen menselijk.”

Negen stappen naar vergeving

1. Word je bewust van wat je precies voelt en waarom. Benoem helder wat voor jou niet acceptabel was. Door dit te delen met een of meerdere mensen die je vertrouwt, ontstaat ruimte voor verwerking.
2. Maak een innerlijk besluit dat je jezelf gunt om je beter te voelen. Je hoeft niet gevangen te blijven in pijn. Deze keuze is persoonlijk — niemand anders hoeft ervan te weten.
3. Herinner jezelf aan je werkelijke doel: vrede. Vergeving is geen goedkeuring van wat is gebeurd. Het is een pad naar rust in het nu. Vergeving betekent de schuld verminderen van datgene wat je pijn heeft gedaan, en het minder persoonlijk nemen van je ervaringen.
4. Bekijk je situatie in het juiste perspectief. De meeste pijn komt voort uit hoe je je er nu over voelt — niet uit het verleden zelf.
5. Oefen een eenvoudige ontspanningstechniek op momenten van onrust. Leg je hand op je buik, adem diep in en uit, en denk aan iets moois. Dit kalmeert je zenuwstelsel en helpt je helderder denken.
6. Laat onrealistische verwachtingen los. Als iemand je keer op keer teleurstelt, vraag jezelf dan af: “Hoe lang blijf ik hopen dat deze persoon anders wordt?” Het antwoord ligt niet in hen, maar in jouw bereidheid om je verwachting aan te passen.
7. Richt je energie op het vervullen van je behoeften op een andere manier. Als je bijvoorbeeld geen warmte vindt bij een ouder, zoek dan een leraar, coach of vriend die dat wel kan bieden.
8. Besef dat een goed geleefd leven een vorm van heling is. Door te focussen op wat goed is in je leven, herwin je invloed. Maak een dankbaarheidslijst en merk hoe je blik verandert.
9. Vertel een ander verhaal over je pijn. Niet om het te verdraaien, maar om de nadruk te leggen op jouw keuze om te vergeven. Daarmee neem je de macht terug die je ooit uit handen gaf.

Lees ook: Vergeven Doe Je Voor Jezelf; Het Loslaten Van Wrok En Bitterheid Door Middel Van Vergeving