Fitness: Geschiedenis, Trends, Motivaties en de Voordelen

Deze post gaat over fitness, een term die steeds meer aandacht krijgt. Iedereen wil tegenwoordig “fit” zijn, wat zowel de sporters als de economie ten goede komt. Dit wordt ondersteund door recente en indrukwekkende statistieken.

Na een algemene uitleg van het concept, gaan we in op hoe de verschillende elementen van fitness samenkomen en hoe je het beste aan de slag kunt gaan om “fit” te worden.

1. De groei van de fitnessindustrie

De fitnessbeweging is een van de meest invloedrijke trends van deze tijd. Geen enkele andere sector in de commerciële sportindustrie heeft de afgelopen jaren zo’n sterke groei doorgemaakt, die nu zelfs is geëvolueerd tot een soort levensfilosofie voor het nieuwe millennium.

Marktonderzoek voorspelt dat deze groeiende trend voorlopig niet zal stoppen. Er wordt een toenemende diversificatie van het aanbod verwacht en een voortdurende polarisatie van de prijssegmenten, wat betekent dat er een steeds grotere kloof ontstaat tussen de discountaanbieders en de full-service studio’s, maar ook steeds weer nieuwe nichespelers met aanbiedingen voor zeer specifieke doelgroepen, zoals EMS-centra en dergelijke, die proberen een plaats te veroveren in de branche.

2. Motivaties en doelgroep

2.1 Wie traint er in fitnessclubs

Om het concept “fitness” volledig te begrijpen, is het ook interessant om te kijken wie er eigenlijk in fitnessclubs te vinden zijn. Het antwoord op deze vraag is te vinden in een interessante scriptie die is opgesteld aan de Universiteit van Wenen en die zich, naast de motivaties om naar de sportschool te gaan, ook bezighoudt met de samenstelling van de leden.

De analyse van zogenaamde sociodemografische gegevens laat zien dat fitnessclubs allang niet meer alleen voor mannen zijn. Uit een enquête bleek dat er een evenwichtige verdeling van geslachten is.

Ook de gegevens over het opleidingsniveau van de respondenten kunnen als representatief worden beschouwd. Van de ondervraagde 30- en 50-jarigen had de meerderheid een universitair diploma, gevolgd door mensen met een afgeronde beroepsopleiding.

Op de vraag naar het huidige beroep en de werkzaamheden van de 30- tot 50-jarigen, antwoordde de meerderheid dat ze in loondienst waren. Opvallend genoeg is de motivatie onder arbeiders om een fitnessclub te bezoeken nog steeds zeer laag.

3. Betekenis en inhoud van het begrip fitness

Als het gaat om de definitie van “fitness”, zullen veel actieve sporters waarschijnlijk geen duidelijk antwoord kunnen geven. “Fit” zijn is een term die veel in de media en marketing wordt gebruikt. Fitness staat voor prestatievermogen, activiteit, gezondheid, vitaliteit en omvat dus veel meer dan alleen het lichamelijke aspect, waardoor het moeilijk is om een echte definitie te geven.

Jeschke definieerde FITNESS in 1991 als het mentale en fysieke prestatievermogen van de mens, waardoor hij in staat is om de verschillende mentale en fysieke belastingen van het dagelijks leven, werk en vrije tijd aan te kunnen zonder dat mentale en fysieke vermoeidheid of zelfs uitputting een verdere creatieve levensstijl in de weg staan.

Martin et al. definieerden fitness in 1993 als een psychofysieke levensstaat die wordt nagestreefd door gerichte training, bewuste voeding en een gezonde levensstijl, die verder gaat dan alleen welzijn op gezondheidsgebied. Volgens deze definitie betekent “fit” zijn meer dan alleen gezond zijn. Dit is ook wat Röthig bedoelde in zijn definitie uit 1992.

Fitness training verschilt van gezondheidstraining door de intentie. Gezondheidstraining wordt meestal uitgevoerd als compensatie voor overgewicht, een ongezonde levensstijl of een gebrek aan beweging volgens het minimalisme-principe. Men wil met zo min mogelijk training het gewenste doel bereiken.

Fitness training daarentegen heeft als doel het fysieke en psychische prestatievermogen naar een optimaal niveau (en daarbuiten) te brengen en is daarom gebaseerd op een absolute vrije wil om lichamelijk actief te willen zijn, dus kan hier niet worden uitgegaan van het minimalisme-principe.

4. Wat is het nut van fitness training?

Bij de vraag naar de eigenlijke definitie van “fitness” richt de sportwetenschap zich voornamelijk op motorische vaardigheden die kunnen worden geoptimaliseerd door middel van fitness training en daarbij het actieve bewegingssysteem, het passieve bewegingssysteem, het zenuwstelsel en het cardiovasculaire systeem betrekken.

Hieruit volgen voordelen en nut die geassocieerd worden met fitness training en terug te vinden zijn bij de beweegredenen van fitness sporters. Naast versterking van het bewegingssysteem en een trainingseffect op het cardiovasculaire systeem, is fitness training ook geschikt voor het verhogen van de prestaties, stressvermindering, verbetering van de stofwisseling en natuurlijk voor gewichtsverlies of het vormgeven van het lichaam.

Vooral jonge mannelijke fitnesssporters willen voornamelijk spiermassa opbouwen, omdat het hebben van spieren tegenwoordig IN is. Vrouwen willen met hun bezoek aan de fitnessclub vooral een goed figuur en een strakke uitstraling.

De voordelen van fitness training:

• Community, gezelschap, plezier
• Versterking van het cardiovasculaire systeem en het immuunsysteem
• Verbetering van de stofwisseling
• Verhoging van de prestaties in werk en dagelijks leven
• Vermindering van risicofactoren
• Gewichtsverlies en lichaamsvormgeving
• Versterking van het actieve en passieve bewegingsapparaat
• Positieve effecten op de psyche, stress en welzijn

5. De fitness training

5.1 Wat hoort bij een volledige fitness training

Zoals hierboven al vermeld, gaat fitness training over het trainen van motorische vaardigheden. Martin et al. verdeelden deze in 1993 in drie categorieën, namelijk:

• Conditievermogen
• Coördinatieve vaardigheden
• Beweeglijkheid

Onder conditievermogen vallen kracht, uithoudingsvermogen en snelheid. Alle drie zijn voornamelijk afhankelijk van morfologische processen, oftewel ze zijn sterk gebaseerd op energie leverende processen.

Voor puur fitness-georiënteerde training wordt snelheid vaak buiten beschouwing gelaten, omdat het pas echt relevant wordt bij bepaalde sportdisciplines die een hoge mate van snelheid vereisen.

Bij coördinatieve vaardigheden gaat het om een optimale samenwerking tussen bewegingsvoorstelling en bewegingsuitvoering. Deze vorm van motorische vaardigheid is ook trainbaar.

Beweeglijkheid vervult uiteindelijk een soort tussenrol, omdat het belangrijk is binnen zowel conditievermogen als co ördinatieve vaardigheden.