Vandaag gaan we het hebben over het bizarre fenomeen van het placebo-effect. Een behandeling die bedoeld is om geen enkele medicinale waarde te hebben, kan toch zowel subjectieve effecten, zoals minder pijn voelen, als objectieve effecten, zoals een lagere bloeddruk, veroorzaken.
Hoewel het placebo-effect iedereen op verschillende manieren lijkt te beïnvloeden en afhankelijk is van veel factoren zoals cultuur, geslacht, wie de pillen geeft, hoe je ze ontvangt of zelfs de kleur van de pillen, is het nog steeds een meetbaar en zeer bekend effect.
Tot voor kort was dit effect echter niet fysiek verklaarbaar.
5 Belangrijkste Punten
- Het placebo-effect kan zowel subjectieve als objectieve voordelen opleveren, zoals pijnvermindering en lagere bloeddruk, ondanks dat het geen echte medicinale waarde heeft.
- Wetenschappers hebben onlangs een specifiek neurologisch pad ontdekt dat het placebo-effect lijkt te veroorzaken, althans bij muizen.
- Het placebo-effect werd voor het eerst ontdekt in de late 18e eeuw toen artsen verzwakte behandelingen gaven aan ernstig zieke of niet echt zieke patiënten.
- Het placebo-effect werkt door dezelfde neurale paden en neurotransmitters te activeren als opioïden, wat aantoont dat de geest een aanzienlijke invloed kan hebben op het lichaam.
- Recente studies bij muizen hebben aangetoond dat het placebo-effect kan worden geactiveerd door specifieke neuronen te stimuleren, wat suggereert dat we dit effect ook bij mensen zouden kunnen beheersen.
In een recente studie hebben wetenschappers mogelijk het neurologische pad ontdekt dat dit effect lijkt te veroorzaken, althans bij muizen. Dit is een relatief grote ontdekking; het is de eerste keer dat wetenschappers een specifiek pad hebben geïdentificeerd dat het placebo-effect lijkt te veroorzaken. Bovendien konden ze dit effect zelfs beheersen door bepaalde neuronen te manipuleren. Laten we dit in meer detail bespreken.
Placebo en Nocebo
Eerst een paar definities. Er zijn eigenlijk twee effecten: het placebo-effect, dat verwijst naar de idee van behandeling, en het nocebo-effect, dat het tegenovergestelde is. Dit is het gevoel van pijn of een soort bijwerking die lijkt op te treden, hoewel er geen echte medicatie of behandeling is genomen.
Intrigerend is dat bijna de helft van alle deelnemers in alle studies enige mate van nocebo-effect ervaart. Dit betekent dat we het hier hebben over bijwerkingen die niet eens zouden moeten optreden omdat de persoon nepmedicijnen heeft ingenomen.
Geschiedenis van het Placebo-effect
Het placebo-effect werd eigenlijk per ongeluk ontdekt, ergens aan het eind van de 18e eeuw. Dit gebeurde omdat sommige dokters ervoor kozen om een verzwakte behandeling te geven aan patiënten die ofwel erg ziek waren en waarschijnlijk niet zouden herstellen, of omdat ze eigenlijk niet ziek waren en de dokter hen gewoon een goed gevoel wilde geven.
Door deze patiënten een veel zwakkere behandeling te geven zonder alle medicatie te verspillen, waren veel dokters verrast te ontdekken dat de effecten praktisch hetzelfde waren. Omdat dit aan patiënten werd gegeven om hen te plezieren, werd het bekend als Placebo, wat Latijn is voor “zal behagen”. Het is natuurlijk vreemd dat je pijnverlichting kunt krijgen door een soort nepmedicijn te nemen.
In de afgelopen decennia hebben veel verschillende studies vastgesteld dat dit effect werkt bij veel verschillende aandoeningen en vrij goed werkt. Er zijn veel verschillende studies die zich richten op alles, van maagzweren en epilepsie tot aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson, multiple sclerose en zelfs erectiestoornissen. In elke studie lijken er duidelijke significante effecten te zijn zonder enige echte medicatie of fysiologische interventie.
Lijst van Moeilijke Woorden
- Placebo-effect: Een fenomeen waarbij een behandeling zonder werkzame stoffen toch een positief effect heeft op de gezondheid van de patiënt.
- Nocebo-effect: Het tegenovergestelde van het placebo-effect, waarbij een nepbehandeling negatieve bijwerkingen veroorzaakt.
- Neurologisch pad: Specifieke routes in de hersenen waarlangs signalen worden verzonden.
- Optogenetica: Een techniek waarbij neuronen in de hersenen worden geactiveerd of gedeactiveerd door middel van licht.
- Neurotransmitters: Chemische stoffen in de hersenen die signalen tussen neuronen overbrengen.
- Endogene opioïden: Natuurlijk voorkomende stoffen in het lichaam die pijn verlichten door zich aan opioïde receptoren te binden.
- Cerebellum: Het deel van de hersenen dat betrokken is bij coördinatie en balans.
- Pontine kernen: Gebieden in de hersenstam die betrokken zijn bij verschillende functies zoals slaap, ademhaling en sensorische processen.
- Prefrontaal cortex: Het deel van de hersenen dat betrokken is bij complexe gedragingen zoals planning en besluitvorming.
- Fysiologische interventie: Medische behandeling die direct ingrijpt in de lichamelijke processen.
Zoveel Studies
Veel voorstanders van de kracht van de geest gebruiken dit als een voorbeeld dat je alles met je geest kunt beheersen. Maar tegenwoordig weten we dat het misschien niet zo eenvoudig is. Studies over pijnstillers hebben bijvoorbeeld ontdekt dat het placebo-effect werkt door de neurologische activiteit die verband houdt met pijn te verminderen.
Het gebruikt dezelfde paden en neurotransmitters als opioïden in ons lichaam. Door een placebo-pil te nemen, krijgen we dezelfde activering, maar gecontroleerd door iets anders. Het placebo-effect hangt af van veel verschillende factoren, zoals verwachtingen en persoonlijkheidstypes, evenals de relatie tussen dokter en patiënt. Wanneer het werkt, werkt het door vergelijkbare stoffen vrij te geven als een actieve drug.
Neurologische Ontdekkingen
Het placebo-effect lijkt te werken door veel verschillende paden in de hersenen te activeren. Sommige van deze paden zijn verwacht, zoals het gebied dat betrokken is bij pijnverwerking, maar andere paden zijn meer ongebruikelijk, zoals het cerebellum en de pontine kernen. Deze ontdekking suggereert dat er mogelijk een specifiek pad is dat het placebo-effect veroorzaakt.
Dierstudies en Nieuwe Ontdekkingen
Dieren blijken ook het placebo-effect te voelen, wat betekent dat dierstudies ons kunnen helpen. Recente studies bij muizen hebben de exacte paden en hersengebieden geïdentificeerd die betrokken zijn bij het placebo-effect.
Door complexe technieken zoals optogenetica, waarbij neuronen worden geactiveerd door specifieke lichtfrequenties, konden wetenschappers het placebo-effect bij muizen fysiek activeren. Dit suggereert dat het mogelijk is om het placebo-effect te beheersen door bepaalde hersengebieden te stimuleren.
Waarom Dit Belangrijk Is
Deze ontdekking kan betekenen dat we het placebo-effect ook bij mensen kunnen activeren door dezelfde hersengebieden te stimuleren. Dit zou kunnen leiden tot veiligere en effectievere manieren om pijn en andere symptomen te beheersen zonder echte medicatie.
Hoewel er nog veel onbekend is over het placebo-effect en het nocebo-effect, toont deze studie aan dat het effect zelf neurologisch van aard is en fysiek kan worden gecontroleerd als we de juiste neurologische paden ontdekken. Deze studie is een belangrijke stap in het ontdekken van de interne “apotheek” in onze hersenen.
Ook lezen:
Veelgestelde vragen
Wat is het placebo-effect?
Het placebo-effect is een fenomeen waarbij een behandeling zonder werkzame stoffen toch positieve effecten op de gezondheid van de patiënt heeft. Het kan pijn verminderen en zelfs de bloeddruk verlagen, ondanks dat de behandeling zelf geen medicinale waarde heeft.
Hoe verschilt het nocebo-effect van het placebo-effect?
Het nocebo-effect is het tegenovergestelde van het placebo-effect. Het verwijst naar negatieve bijwerkingen die optreden ondanks dat er geen echte medicatie is ingenomen, vaak veroorzaakt door de verwachting van de patiënt dat er bijwerkingen zullen zijn.
Hoe kunnen wetenschappers het placebo-effect bij muizen activeren?
Wetenschappers hebben technieken zoals optogenetica gebruikt om specifieke neuronen in de hersenen van muizen te stimuleren, waardoor het placebo-effect fysiek kan worden geactiveerd. Dit opent de mogelijkheid om het effect in de toekomst ook bij mensen te beheersen.
