In 1960 stelde Maharishi Mahesh Yogi een opvallende hypothese: als één procent van de bevolking de Transcendente Meditatie® techniek zou beoefenen, zou dat een positieve invloed hebben op de samenleving als geheel. Deze aanname werd voor het eerst concreet zichtbaar in 1974, toen onderzoekers opmerkten dat in bepaalde steden het misdaadcijfer daalde zodra een klein deel van de bevolking met deze meditatie begon. In 1976 werd hierover een artikel gepubliceerd — het beginpunt van wat later bekend werd als het Maharishi Effect.
Onderzoek toonde aan dat in steden waar 1% van de inwoners het Transcendente Meditatie (TM®) programma beoefende, de criminaliteit gemiddeld met 16% afnam. Aanvankelijk werd deze daling uitsluitend gekoppeld aan de individuele TM-praktijk. Later werd ook de groepsbeoefening van het TM-Sidhi® programma betrokken bij het begrip.
Het Maharishi Effect verwijst sindsdien naar de toename van samenhang, rust en sociale stabiliteit in een omgeving — een effect dat in verband wordt gebracht met regelmatige beoefening van TM en het uitgebreidere TM-Sidhi programma. Volgens wetenschappers zou het groepsgewijs beoefenen van het TM-Sidhi programma een versterkt effect hebben, waarbij de invloed toeneemt volgens het kwadraat van het aantal deelnemers. Deze gedachte is ontleend aan modellen uit de natuurkunde over collectieve ordevorming.

Op basis van deze benadering werd een aanvullende drempelwaarde berekend: een groep hoeft niet 1% van de totale bevolking te omvatten, maar enkel de vierkantswortel van 1% ervan. In een stad van vier miljoen inwoners zou een groep van 200 TM-Sidhi beoefenaars dus theoretisch al voldoende zijn om een merkbaar effect op het gemeenschapsniveau teweeg te brengen.
Volgens dezelfde rekenformule zou een groep van 1600 TM-Sidhi beoefenaars invloed kunnen uitoefenen op een populatie van 256 miljoen mensen — destijds ongeveer het aantal inwoners van de Verenigde Staten. Een groep van 7000 zou volgens dit model zelfs effect kunnen hebben op 4,9 miljard mensen, wat destijds overeenkwam met de wereldbevolking.
In de jaren na de introductie werd het TM-Sidhi programma regelmatig in groepsverband beoefend. De eerste wetenschappelijke analyse die deze effecten onderzocht, verscheen in 1987. Daaruit bleek onder meer een afname van 11% in geweldsdelicten in Washington D.C., en een vergelijkbare daling in de totale misdaadcijfers in zowel Metro Manila als het Union Territory of Delhi.
De kans dat deze uitkomsten op toeval berusten werd als zeer klein ingeschat. De p-waarden van respectievelijk 0,01, 0,005 en 0,001 geven aan dat de waargenomen veranderingen met grote waarschijnlijkheid samenhingen met de groepsmeditatie. Binnen de sociale wetenschappen worden dit doorgaans als sterke resultaten beschouwd.
In de jaren die volgden, bevestigden meerdere studies het bestaan van het Maharishi Effect. Onderzoekers gingen zelfs over tot het doen van voorspellingen vooraf, die ze vervolgens in samenwerking met lokale overheden testten. Zo vond in 1993 een grootschalige proef plaats in Washington D.C., onder toezicht van een onafhankelijke beoordelingscommissie. De daling in geweldsdelicten bedroeg uiteindelijk 23,3%.
De kans dat deze uitkomst op toeval berustte werd ingeschat op minder dan 2 op 1 miljard (p < .000000002). Voor sociaal onderzoek is dat een uitzonderlijk sterke aanwijzing. De onderliggende theorie en de waargenomen effecten passen nog niet volledig binnen de bekende kaders van de moderne wetenschap. Daarom ondergaat elk onderzoek naar dit verschijnsel een intensieve beoordeling voor het gepubliceerd wordt.
Juist door die kritische benadering is het onderzoek naar het Maharishi Effect bijzonder waardevol gebleken. Niet alleen vanwege de impact die wordt beschreven, maar ook door de zorgvuldigheid waarmee het onderzoek is uitgevoerd en onderbouwd.
Gerelateerde artikelen
Veelgestelde vragen
Wat is het Maharishi Effect precies?
Het Maharishi Effect verwijst naar het verschijnsel waarbij een relatief kleine groep mensen door middel van Transcendente Meditatie en het TM-Sidhi programma een meetbare positieve invloed uitoefent op de samenleving. Dit effect uit zich onder meer in lagere criminaliteitscijfers en meer sociale samenhang.
Hoeveel mensen zijn er nodig om dit effect te bereiken?
Volgens de berekeningen is een groep gelijk aan de vierkantswortel van 1% van de totale bevolking voldoende om het Maharishi Effect te activeren in een gemeenschap. In een stad met vier miljoen inwoners zou dit neerkomen op ongeveer 200 mensen.
Is er wetenschappelijk bewijs voor het Maharishi Effect?
Er zijn verschillende peer-reviewed studies gepubliceerd waarin significante dalingen in misdaadcijfers en andere maatschappelijke indicatoren worden gerapporteerd tijdens periodes van groepsmeditatie. De lage p-waarden wijzen op een zeer geringe kans dat deze resultaten op toeval berusten.
Wat is het verschil tussen TM en het TM-Sidhi programma?
Transcendente Meditatie (TM) is een individuele techniek gericht op diepe rust en mentale helderheid. Het TM-Sidhi programma bouwt hierop voort en omvat aanvullende technieken, waaronder Yogic Flying. De groepsbeoefening van het TM-Sidhi programma wordt in verband gebracht met sterkere maatschappelijke effecten.
Waarom is dit effect nog niet breder geaccepteerd?
Hoewel de onderzoeksresultaten veelbelovend zijn, past het onderliggende principe van collectieve bewustzijnsbeïnvloeding nog niet goed binnen de huidige wetenschappelijke paradigma’s. Dat maakt dat de acceptatie binnen de academische wereld langzaam verloopt.