Is Kombucha Thee Gezond En Kan Ik Dat Thuis Zelf Maken?

Kombucha is een zoete, bruisende gefermenteerde thee. Het bevat veel probiotische bacteriën en zou verschillende gezondheidsvoordelen kunnen bieden.

Kombucha bevat probiotica, oftewel goede bacteriën. Deze micro-organismen staan bekend om hun positieve effect op de gezondheid.

Probiotica en gezondheid

Hierdoor is er enig bewijs dat suggereert dat kombucha diverse gezondheidsvoordelen kan hebben, zoals een positief effect op de darmgezondheid, mentale gezondheid, een lager risico op infecties en een betere levergezondheid. Wel is meer onderzoek nodig om deze voordelen te bevestigen.

In dit artikel bekijken we de wetenschappelijke bevindingen achter enkele mogelijke gezondheidsvoordelen van kombucha.

Kombucha is een zoete, bruisende drank gemaakt van bacteriën, gist, suiker en thee. De drank heeft meestal een geel-oranje kleur en een licht zure smaak.

Hoe kombucha wordt gemaakt

Om kombucha te maken, laat je gezoete groene of zwarte thee fermenteren met een symbiotische kolonie van bacteriën en gist (SCOBY). Tijdens het fermentatieproces breekt de gist in de SCOBY de suiker in de thee af, en hierbij komen gunstige probiotische bacteriën vrij.

Na fermentatie bevat kombucha koolzuur, wat de reden is dat het een bruisende drank is.

Mogelijke gezondheidsvoordelen

De laatste jaren wordt kombucha steeds vaker gebruikt als gezond alternatief voor reguliere frisdranken.

Sommige onderzoeken suggereren dat de probiotische bacteriën in kombucha diverse gezondheidsvoordelen hebben.

Voordelen voor de darmgezondheid

Sommige onderzoeken suggereren dat kombucha, net als andere gefermenteerde voedingsmiddelen, rijk is aan probiotica. Probiotische bacteriën lijken op de goede bacteriën die in de darmen aanwezig zijn.

Een dieet dat rijk is aan probiotica kan helpen om de algehele darmgezondheid te verbeteren. Probiotica helpen mogelijk het lichaam om een gezonde gemeenschap van micro-organismen in stand te houden.

Probiotica en spijsvertering

Volgens het Nationaal Centrum voor Complementaire en Integratieve Gezondheid is er enig bewijs dat probiotica kunnen helpen bij:

diarree veroorzaakt door antibiotica
ontstekingsziekten van de darmen
prikkelbare darm syndroom

Meer onderzoek nodig

Het is belangrijk te onthouden dat deze voordelen vooral worden geassocieerd met probiotische supplementen, niet met voedingsmiddelen en dranken die probiotica bevatten.

Er is meer onderzoek nodig om te begrijpen hoe kombucha de darmgezondheid beïnvloedt, maar er lijkt een verband te zijn dat suggereert dat het de spijsvertering kan ondersteunen.

Immuunsysteem en darmgezondheid

Er is een duidelijk verband tussen de gezondheid van de darmen en de werking van het immuunsysteem. Onderzoek suggereert dat een gezonde balans van darmbacteriën de gezondheid van het immuunsysteem kan ondersteunen.

Het volgen van een gezond dieet, rijk aan probiotische voedingsmiddelen en dranken, kan helpen om de gezondheid van de darmen te verbeteren.

Risico op infecties

Wanneer kombucha fermenteert, ontstaat er een soort zuur genaamd azijnzuur, dat ook in gewone azijn voorkomt. Onderzoek suggereert dat azijnzuur antimicrobiële eigenschappen heeft.

Andere studies wijzen erop dat kombucha antimicrobiële eigenschappen heeft, wat betekent dat het mogelijk micro-organismen kan doden en kan helpen bij het bestrijden van verschillende soorten bacteriën.

Dit suggereert dat kombucha kan helpen infecties te voorkomen door de bacteriën te doden die deze infecties veroorzaken voordat het lichaam ze kan opnemen.

Er is echter nog geen onderzoek dat dit effect bij mensen heeft bevestigd.

Mentale gezondheid

Het drinken van kombucha, dat rijk is aan probiotica, kan mogelijk bijdragen aan een betere mentale gezondheid. Sommige bronnen stellen zelfs dat er een verband kan zijn tussen probiotica en depressie.

Er zijn duidelijke verbanden tussen depressie en ontstekingen. Daarom zou het ontstekingsremmende effect van kombucha kunnen helpen bij het verlichten van bepaalde depressieve symptomen.

Een review uit 2017 van bestaande studies concludeerde dat er sterk bewijs is dat probiotische supplementen kunnen bijdragen aan het verlichten van depressie. Toch is er meer onderzoek nodig om te bepalen hoe effectief ze hiervoor precies zijn.

Hoewel onderzoek suggereert dat het consumeren van voedingsmiddelen en dranken die rijk zijn aan probiotica gunstig kan zijn voor de mentale gezondheid, is er nog geen specifiek bewijs dat het drinken van kombucha de stemming kan verbeteren, symptomen van depressie kan verlichten of andere aspecten van de mentale gezondheid kan verbeteren.

Hartziekten

Verhoogde niveaus van low-density lipoproteïne cholesterol (LDL), ook wel “slechte cholesterol” genoemd, kunnen het risico op hartziekten vergroten.

Een studie uit 2015 suggereert dat kombucha de cholesterolniveaus die geassocieerd worden met hartziekten kan verlagen bij ratten. Bovendien wijst ander onderzoek erop dat probiotische supplementen mogelijk het risico op hart- en vaatziekten kunnen verminderen.

Het is echter belangrijk om te onthouden dat de effecten die bij ratten worden waargenomen, niet automatisch hetzelfde effect bij mensen hebben. Er is meer onderzoek nodig om te bevestigen of kombucha daadwerkelijk het risico op hartziekten bij mensen kan verminderen.

Daarnaast spelen voeding, lichaamsbeweging, gewicht, leefgewoonten en ontstekingen ook een belangrijke rol bij cholesterolniveaus en het risico op hartziekten.

Levergezondheid

Kombucha bevat antioxidanten die helpen bij het bestrijden van moleculen in het lichaam die cellen kunnen beschadigen.

Sommig onderzoek, waaronder een studie uit 2014, suggereert dat het consumeren van kombucha, rijk aan antioxidanten, kan helpen bij het beschermen tegen door medicijnen veroorzaakte leverschade bij dieren.

Dit suggereert dat kombucha mogelijk een rol speelt bij het bevorderen van levergezondheid en het verminderen van ontstekingen in de lever.

Echter, er is momenteel geen bewijs dat het drinken van kombucha de levergezondheid bij mensen ten goede komt.

Beheer van type 2 diabetes

Er is ook enig bewijs dat suggereert dat kombucha kan helpen bij het beheren van type 2 diabetes, hoewel dit alleen is onderzocht in dierstudies.

Zo ontdekte een studie uit 2012 dat kombucha hielp bij het beheersen van de bloedsuikerspiegel bij ratten met diabetes.

Toch is er momenteel geen bewijs dat kombucha effectief is bij het verlagen van de bloedsuikerspiegel bij mensen.

Bovendien bevatten de meeste kombucha-dranken veel toegevoegde suikers, wat de bloedsuikerspiegel kan verhogen. Het drinken van gezoete dranken zoals kombucha kan de bloedsuikerregulatie bij mensen met diabetes verslechteren.

Hoe maak je kombucha thuis

Om deze drank thuis te maken, kunnen mensen hun eigen SCOBY maken door water, suiker, zwarte of groene thee en kant-en-klare kombucha te verwarmen en samen te mengen.

Zodra de SCOBY klaar is, laat je deze een week of langer op kamertemperatuur in gezoete thee staan. Bevestig een doek met een elastiek over de opening van de pot, in plaats van een deksel, zodat de SCOBY kan ademen.

De kombucha is klaar om te drinken na 6-12 dagen, afhankelijk van de smaakvoorkeur; hoe langer het staat, hoe minder zoet het zal smaken.

Kombucha is een gefermenteerde thee die je eenvoudig thuis kunt maken. Het proces is niet ingewikkeld, maar het vereist geduld en nauwkeurigheid. Hier is een stapsgewijze handleiding om kombucha zelf te maken met de middelen die je waarschijnlijk al in huis hebt.

Benodigdheden:

1 grote glazen pot (bij voorkeur met brede opening)
1 doek of kaasdoek
1 elastiek om de doek vast te zetten
1 liter water (bij voorkeur gefilterd of mineraalwater)
4 theezakjes (zwarte of groene thee)
100 gram kristalsuiker
100 ml kant-en-klare kombucha (onbewerkt en ongezoet, te koop in winkels of als restant van een vorige batch)
Een SCOBY (Symbiotic Culture Of Bacteria and Yeast)

Wat is een SCOBY?
Een SCOBY is een symbiotische cultuur van bacteriën en gisten die de fermentatie van de thee mogelijk maakt. Als je geen kant-en-klare SCOBY hebt, kun je er zelf een laten groeien met kant-en-klare kombucha uit de winkel. Dit proces duurt echter een paar weken.

Stap 1: Thee bereiden

Breng 1 liter water aan de kook. Giet het water in de glazen pot en voeg de 4 theezakjes toe. Laat de thee trekken gedurende 5-10 minuten, afhankelijk van hoe sterk je de thee wilt hebben.
Voeg 100 gram suiker toe. Roer de suiker door de hete thee totdat deze volledig is opgelost. Dit is de brandstof die de bacteriën en gist nodig hebben om te fermenteren.
Laat de thee afkoelen. Het is belangrijk dat de thee op kamertemperatuur komt voordat je de SCOBY toevoegt. Te hete thee kan de levende organismen in de SCOBY doden.

Stap 2: SCOBY toevoegen

Voeg de kant-en-klare kombucha toe.
Als de thee volledig is afgekoeld, voeg je de 100 ml kombucha toe. Dit introduceert de juiste zuurgraad en zorgt voor een goede omgeving voor de SCOBY.
Plaats de SCOBY in de pot.
Leg de SCOBY voorzichtig bovenop de thee. Het maakt niet uit of deze zinkt of drijft, het proces zal gewoon doorgaan.

Stap 3: Dek de pot af

Bedek de pot met een doek.
Gebruik een ademende doek of kaasdoek om de pot af te dekken. Zet de doek vast met een elastiek. Dit beschermt de kombucha tegen vuil en insecten, terwijl er nog wel lucht bij kan komen.

Stap 4: Fermentatie

Laat de kombucha fermenteren.
Zet de pot op een warme, donkere plek (ongeveer 20-30 graden Celsius) en laat het staan voor 7 tot 14 dagen, afhankelijk van je smaakvoorkeur. Hoe langer je het laat fermenteren, hoe zuurder het zal worden.
Controleer de smaak.
Na een week kun je beginnen met proeven. Gebruik een rietje om voorzichtig een beetje kombucha uit de pot te halen. Als het nog te zoet is, laat het dan langer staan.

Stap 5: Bottelen en tweede fermentatie (optioneel)

Haal de SCOBY uit de pot.
Als je tevreden bent met de smaak, haal dan de SCOBY uit de pot en bewaar deze in een beetje kombucha om later te hergebruiken.
Zeef de kombucha.
Gebruik een fijne zeef of kaasdoek om eventuele stukjes gist of bacteriën te verwijderen.
Bottel de kombucha.
Giet de gefermenteerde kombucha in luchtdichte flessen. Voeg eventueel smaakmakers toe, zoals gember, fruit of kruiden.
Tweede fermentatie (optioneel).
Als je meer koolzuur wilt, sluit de flessen en laat ze nog 1-3 dagen op kamertemperatuur staan voor een tweede fermentatie. Daarna kun je ze in de koelkast bewaren.

Stap 6: Serveren

Koel en geniet.
Zet de gebottelde kombucha in de koelkast om het fermentatieproces te stoppen en de drank koel te houden. Je kombucha is nu klaar om te drinken!

Veelvoorkomende problemen en oplossingen

Te zoet: Als de kombucha na een week nog te zoet smaakt, laat het dan langer fermenteren. De bacteriën hebben meer tijd nodig om de suiker om te zetten.
Te zuur: Als de kombucha te zuur is geworden, kun je de volgende keer minder lang fermenteren, of het mengen met een beetje vers gezoete thee.
Schimmelvorming: Als je zwarte of groene schimmel ziet, gooi dan alles weg en begin opnieuw. Zorg ervoor dat je potten en gereedschap altijd goed steriel zijn.

Tips voor een succesvolle kombucha

Experimenteer met smaken.
Voeg na de eerste fermentatie gember, bessen, citrusvruchten of kruiden toe om je eigen smaakvariaties te creëren.

Gebruik altijd schoon materiaal.
Het fermentatieproces is gevoelig voor bacteriën, dus zorg ervoor dat je pot en gereedschap goed schoon zijn.

Houd de kombucha uit direct zonlicht.
Een donkere en warme plek is ideaal voor een stabiele fermentatie.

Risico’s

Het is belangrijk om voorzichtig te zijn bij het zelf maken van kombucha, omdat het te lang kan fermenteren. Ook kan kombucha besmet raken als het niet in een steriele omgeving wordt gemaakt.

Overfermentatie of besmetting kan gezondheidsproblemen veroorzaken, dus het kan veiliger zijn om kombucha in de winkel te kopen in plaats van het thuis te maken.

De meeste kombucha’s bevatten grote hoeveelheden toegevoegde suikers. Regelmatig drinken van suikergezoete dranken kan op verschillende manieren een negatieve invloed hebben op de gezondheid.

Bijvoorbeeld, het drinken van gezoete dranken kan leiden tot gewichtstoename, hoge bloedsuikerspiegels en verhoogde triglyceridenwaarden.

Bij het kopen van kombucha is het wellicht het beste om merken te kiezen die minder dan 4 gram (1 theelepel) toegevoegde suiker per portie bevatten.

Conclusie

Kombucha heeft veel potentiële gezondheidsvoordelen. Het is echter belangrijk om te onthouden dat het onderzoek nog steeds gaande is en dat niet alle voordelen zijn bewezen in studies met menselijke deelnemers.

Hoewel sommige onderzoeken suggereren dat het consumeren van kombucha zou kunnen helpen bij andere factoren, zoals het verlagen van het risico op kanker en gewichtsverlies, is er momenteel niet genoeg bewijs om deze mogelijke voordelen te ondersteunen.

Als het op de juiste manier wordt gemaakt of in de winkel wordt gekocht, is kombucha een probioticarijke drank die veilig kan worden genoten als onderdeel van een gezond dieet.