In je darmen leeft een bacterie die vermoedelijk meer invloed heeft dan je zou verwachten. Lactobacillus reuteri, of kortweg L. reuteri, werkt niet alleen op je spijsvertering, maar speelt ook een rol in hoe je je voelt, hoeveel spiermassa je hebt, en hoe goed je contact maakt met anderen.
Bij een groot deel van de westerse bevolking is deze probiotica-stam grotendeels verdwenen — vooral door jarenlang antibioticagebruik. Toch kun je L. reuteri weer terugbrengen in je systeem. Het effect is niet alleen voelbaar in je buik, maar vaak ook daarbuiten.
Alvast 5 van de belangrijkste punten
- Deze bacterie verdween uit bijna alle westerse darmen, met ingrijpende gevolgen
- L. reuteri verhoogt een specifiek hormoon dat je empathie en sociale band versterkt
- Mensen bouwen tot 13 pond spiermassa op zonder extra training
- De bacterie produceert natuurlijke antibiotica die schadelijke darmbacteriën tegengaan
- Je kunt L. reuteri thuis kweken tot 1000 keer hogere concentraties
Waarom deze bacterie zo belangrijk is
Volgens Dr. William Davis, auteur van Super Gut, functioneert L. reuteri als een keystone-microbe. Vergelijk het met de sluitsteen van een boog: als die wegvalt, valt alles eromheen uit balans. In je darmen zorgt deze bacterie voor bescherming tegen ongewenste indringers, vooral in de dunne darm waar ze zich actief vestigt.
Dat is geen overbodige luxe. SIBO — een bacteriële overgroei in de dunne darm — komt steeds vaker voor. Wanneer L. reuteri ontbreekt, ontbreekt daarmee ook een vorm van natuurlijke verdediging. En dat merk je, soms op manieren die weinig met je spijsvertering te maken lijken te hebben.
Hoe antibiotica je microbioom decimeerden
In 1962 ontdekte microbioloog Gerhard Reuter deze bacterie in moedermelk. Destijds beschreef hij haar als algemeen voorkomend. Veertig jaar later kon hij haar nauwelijks nog terugvinden bij mensen. Die afname kwam niet vanzelf. Lactobacillus-soorten zijn extreem gevoelig voor veelgebruikte antibiotica zoals penicilline of amoxicilline.
Soms is één kuur al genoeg om de bacterie volledig kwijt te raken. En omdat baby’s hun microbiota grotendeels via geboorte en borstvoeding overnemen van hun moeder, is L. reuteri inmiddels zeldzaam geworden in meerdere generaties. Onderzoek bevestigt deze terugval.
De verrassende link met oxytocine
Bij muizen leidde suppletie met L. reuteri tot opvallend gedrag. Ze bleven slanker, hadden een glanzende vacht, speelden meer, en reageerden sociaal sterker op soortgenoten. Die gedragsveranderingen bleken samen te hangen met een stijging van oxytocine — het zogenoemde ‘knuffelhormoon’ — met maar liefst 300%.
Oxytocine is niet alleen verbonden aan affectie. Het speelt ook een rol in spiergroei, vetverdeling, botdichtheid en de functie van de thymusklier — het orgaan dat je immuunsysteem aanstuurt en met de jaren langzaam slinkt. De relatie tussen bacterie en hormoon blijkt dus veel breder dan eerst gedacht.
Voor- en nadelen van L. reuteri supplementatie
Voordelen
- Verhoogt empathie en verbetert sociale interacties merkbaar
- Stimuleert natuurlijke spieropbouw zonder extra training
- Helpt SIBO en voedselsensitiviteiten verminderen
- Betere slaap en levendige dromen keren terug
Nadelen
- Commerciële probiotica bevatten vaak te lage doses
- Zelfgemaakte fermentatie vergt tijd en precisie (36 uur)
- Niet iedereen heeft toegang tot de juiste stammen
- Effecten op mensen zijn vooralsnog minder goed onderzocht dan bij muizen
Meer empathie en betere relaties
Wie L. reuteri opnieuw introduceert in zijn darmflora, merkt vaak subtiele maar duidelijke veranderingen in sociaal gedrag. Mensen voelen zich rustiger in gezelschap, reageren milder op prikkels, en ervaren meer verbinding met hun omgeving. Die toename in verbondenheid hangt sterk samen met een verhoogde aanmaak van oxytocine.
Neuroeconoom Paul Zak toonde dit aan bij een onderzoek naar bloedwaarden van een afgelegen stam in Nieuw-Guinea — mensen die nog nooit met antibiotica in aanraking kwamen. Hun oxytocine-niveaus lagen significant hoger dan bij westerse proefpersonen. Opmerkelijk genoeg werd bij deze groep nog wél L. reuteri in de darmen aangetroffen, net als bij veel wilde dieren.
Spieropbouw zonder extra training
Dr. William Davis rapporteerde dat hij in drie weken tijd 6 kilo spiermassa aankwam — zonder grote aanpassingen in zijn trainingsschema. Hij trainde hooguit een kwartier per week. Zijn kracht nam met de helft toe. De enige verandering? Hij nam dagelijks een hoge dosis zelfgefermenteerde L. reuteri.
Volgens hem is oxytocine niet alleen bepalend voor sociale interactie, maar ook voor lichaamssamenstelling. Waar vet zich ophoopt, hoeveel spierweefsel je aanmaakt, en hoe snel je herstelt na belasting: het hangt allemaal samen met die hormonale verschuiving. Ouderen die ooit fysiek actief waren, reageren vaak het sterkst. Voor wie met sarcopenie te maken krijgt, biedt dit een onverwachte kans op functioneel herstel.
Verklarende woordenlijst
- SIBO: Small Intestinal Bacterial Overgrowth, een overgroei van foutieve bacteriën in de dunne darm
- Keystone-microbe: Een bacterie die het hele ecosysteem van de darm ondersteunt en in balans houdt
- Oxytocine: Een hersenhormoon dat sociale binding, empathie en lichaamssamenstelling reguleert
- Thymus: Het orgaan onder je borstbeen dat T-cellen produceert voor je afweersysteem
Voedsel overgevoeligheden verdwijnen
Mensen met langdurige darmproblemen vermijden vaak een groeiende lijst voedingsmiddelen. FODMAPs, histaminerijke producten, fructose en nachtschadeplanten worden vaak geschrapt. Volgens Davis duidt dit patroon vaak op SIBO — een overgroei van schadelijke bacteriën in het bovenste deel van de darm, die de wand gevoeliger en doorlaatbaarder maakt.
Zodra L. reuteri terugkomt en zich opnieuw vestigt, melden veel mensen dat hun klachten afnemen. Producten die jarenlang problemen gaven, worden weer verdragen. Dit wijst erop dat de darmflora zelf de kern van het probleem was — niet per se het voedsel.
| Effect | Tijdsbestek | Mechanisme |
|---|---|---|
| Meer empathie | 1–2 weken | Verhoogde oxytocine-productie |
| Spieropbouw | 2–3 weken | Oxytocine + testosteron |
| Betere slaap | 1 week | Herstelde darmflora en neurotransmitters |
| Minder SIBO | 4–8 weken | Natuurlijke antibiotica van L. reuteri |
Zo kweek je L. reuteri zelf
De meeste commerciële probiotica bevatten per capsule zo’n 100 miljoen bacteriën. Dat klinkt indrukwekkend, maar voor merkbaar effect blijkt dat niet genoeg. Volgens Davis heb je minimaal 300 miljard bacteriën per dosis nodig om het verschil echt te voelen. Die hoeveelheid bereik je alleen met fermentatie — een techniek die lijkt op het maken van yoghurt.
Het proces is simpel, al vraagt het wat precisie. Je neemt een capsule met een L. reuteri-stam (zoals die van BioGaia of Culturelle), voegt prebiotische vezels toe (bijvoorbeeld inuline of acaciavezels), mengt dit met halfvolle melk of kokosmelk en laat het geheel 36 uur fermenteren bij een constante temperatuur van 37 °C. De bacteriën verdubbelen om de paar uur. Daardoor ontstaat na anderhalve dag een duizendvoudige toename in concentratie. Bewaren doe je gekoeld; een halve kop per dag is voldoende.
Conclusie
L. reuteri is een van de meest over het hoofd geziene bacteriën in het menselijk lichaam. Door de toename in antibioticagebruik is deze keystone-microbe bij veel mensen verdwenen. Dat verlies hangt mogelijk samen met de toename van SIBO, voedselovergevoeligheden en psychosociale klachten.
Gelukkig kun je daar iets aan doen. Het fermenteren van L. reuteri of het gericht suppleren ervan biedt een praktische manier om je darmflora te ondersteunen. Wie bereid is om hier wat tijd in te investeren, kan doorgaans rekenen op merkbare effecten op het vlak van spijsvertering, spieropbouw, slaapkwaliteit en emotionele veerkracht.
Geraadpleegde bronnen:
De onderstaande referenties vormen de inhoudelijke onderbouwing van dit artikel.
- NCBI – SIBO en dunne darmgezondheid – Overzicht van bacteriële overgroei in de dunne darm
- Nature – Verlies van microbiële diversiteit – Onderzoek naar afname van gunstige bacteriën
- NCBI – Thymus en immuunsysteem – Rol van de thymusklier bij veroudering
- Frontiers – Microbioom primitieve volkeren – Vergelijking darmbacteriën westerse vs niet-westerse populaties
- MDPI – Fermentatietechnieken probiotica – Methoden om bacterieconcentraties te verhogen
Gerelateerde artikelen
Veelgestelde vragen
Wat is L. reuteri precies?
L. reuteri is een melkzuurbacterie die van nature in je darmen leeft en je dunne darm koloniseert. Deze bacterie produceert natuurlijke antibiotica tegen schadelijke darmbacteriën en stimuleert de aanmaak van oxytocine.
Waarom hebben zoveel mensen L. reuteri verloren?
Antibiotica zoals penicilline en amoxicilline doden lactobacillus-soorten, waaronder L. reuteri. Eén antibioticakuur kan genoeg zijn om deze bacterie permanent te verliezen. Aangezien baby’s hun microbioom van hun moeder krijgen, ontbreekt L. reuteri inmiddels bij hele generaties.
Hoe lang duurt het voordat je effect merkt?
De meeste mensen merken binnen een week al verschil in hun slaapkwaliteit en sociale interacties. Spieropbouw en vermindering van SIBO-klachten kunnen twee tot acht weken duren, afhankelijk van je uitgangssituatie.
Kun je L. reuteri ook uit voeding halen?
L. reuteri komt natuurlijk voor in moedermelk en zou vroeger via generaties doorgegeven worden. Tegenwoordig vind je het amper in regulier voedsel. Gefermenteerde producten zoals zuurkool bevatten andere gunstige bacteriën, maar niet specifiek L. reuteri in voldoende hoeveelheden.
Is het veilig om L. reuteri dagelijks te gebruiken?
L. reuteri is een van oorsprong menselijke bacterie die al decennia onderzocht wordt zonder bekende bijwerkingen. De bacterie wordt zelfs aan baby’s gegeven tegen koliek. Toch is het verstandig om bij twijfel je arts te raadplegen, vooral als je een verzwakt immuunsysteem hebt.
