Of je nu zweert bij boter of je vaker kiest voor margarine, de vraag wat nu eigenlijk gezonder is, blijft terugkomen. Beide zijn smeerbaar, geel en romig, maar de verschillen zitten vooral in de ingrediënten en in de manier waarop je lichaam ermee omgaat.
Boter is een bijproduct van melk. Door room te karnen ontstaat een volle, halfvaste emulsie die je kunt gebruiken om te bakken, te braden of gewoon op brood te smeren. Het bevat calcium en vitamines zoals vitamine A, maar ook veel verzadigd vet. Dat laatste kan het LDL-cholesterol verhogen, wat weer invloed heeft op het risico op hart- en vaatziekten.
Margarine wordt vaak gezien als een alternatief voor roomboter. Oorspronkelijk werd het in de 19e eeuw ontwikkeld uit melk en rundvet door de Franse chemicus Hippolyte Mège-Mouriès. Tegenwoordig bestaat margarine meestal uit plantaardige olie, water, zout en emulgatoren. Wettelijk moet margarine minimaal 80% vet bevatten—net als boter. Producten met minder vet vallen onder de noemer ‘spread’. Het vetprofiel verschilt: boter bevat vooral verzadigde vetten, margarine doorgaans meer onverzadigd vet. Vroeger zaten er vaak transvetten in harde margarines, maar die zijn inmiddels verboden in Nederland.
Door het verbod op kunstmatige transvetten is margarine in Nederland een stuk gezonder geworden dan vroeger. Toch is het lastig om te zeggen of margarine of boter ‘beter’ is. Boter bevat voedingsstoffen, maar ook meer verzadigd vet. Margarine is sterk afhankelijk van de gebruikte plantaardige oliën en toevoegingen. Daarom blijft het lezen van het etiket de meest praktische manier om een keuze te maken.
Voor wie lactose-intolerant is of volledig plantaardig eet, kan een vegan margarine een goed alternatief zijn. Voor wie vooral naar gezondheid kijkt, geldt dat bewust kiezen per product meer zegt dan de algemene discussie boter versus margarine.
Geraadpleegde bronnen:
De onderstaande referenties vormen de inhoudelijke onderbouwing van dit artikel.
- https://www.voedingscentrum.nl/…/wat-is-gezonder-roomboter-of-margarine-1.aspx – Uitleg over boter vs. margarine, verzadigd vet en vitamine D.
- https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/onverzadigd-vet.aspx – Effect van onverzadigd vet op LDL-cholesterol en advies voor zachte vetten.
- https://www.nbov.nl/nieuwsberichten/transvetzuren-wat-u-moet-weten-over-de-nieuwe-wet/ – EU-limiet voor industriële transvetten sinds 2019 (max. 2 g/100 g vet).
- https://www.bnnvara.nl/kassa/artikelen/wat-zijn-de-verschillen-tussen-roomboter-en-margarine – Overzicht verschillen in vetten en vitamines tussen roomboter en margarine.
- https://www.wkof.nl/gezond-leven/feiten-en-fabels/is-roomboter-gezonder-dan-margarine/ – KWF: verzadigd vet in roomboter vs. (on)verzadigd vet in margarine en effect op bloedvaten.
Gerelateerde artikelen
Veelgestelde vragen
Wat is gezonder: roomboter of margarine?
Voor je hart is zachte margarine (uit een kuipje) meestal de betere keuze: die bevat meer onverzadigd vet, wat het LDL-cholesterol kan verlagen. Roomboter bevat meer verzadigd vet en past daarom minder vaak in een hartvriendelijk patroon. Smaak en gebruik tellen mee, maar vanuit gezondheidsoverwegingen wint zachte margarine doorgaans.
Wat zijn de verschillen tussen roomboter en margarine?
Roomboter is een dierlijk product met relatief veel verzadigd vet en minder vitamine D. Margarine is plantaardig, doorgaans rijker aan onverzadigde vetten en bevat toegevoegde vitamines (A en D). Zachte varianten in een kuipje zijn het meest gunstig qua vetzuurprofiel.
Waarom is het advies margarine en geen roomboter?
Omdat verzadigd vet het LDL-cholesterol verhoogt en zachte margarines meer onverzadigd vet leveren. Ook helpen margarines om voldoende vitamine A en D binnen te krijgen; roomboter bevat daarvan minder, vooral vitamine D.
Is roomboter gezonder dan margarine omdat het natuurlijker is?
“Natuurlijk” zegt weinig over gezondheid. Het gaat om voedingsstoffen: het vervangen van verzadigd vet door onverzadigd vet is gunstig voor je cholesterol. Daarom zijn zachte, plantaardige smeervetten in het algemeen de gezondere keuze.
Is roomboter, margarine of halvarine beter voor mijn kind?
Voor kinderen adviseren richtlijnen meestal halvarine of zachte margarine op brood vanwege het gunstige vetzuurprofiel en de vitamines A en D. Roomboter kan af en toe, maar niet als standaard smeersel.
