Een zorgvuldig samengestelde combinatie van twee bestaande kankermedicijnen zorgde bij muizen voor een opmerkelijke toename van de levensduur — tot wel 30%. Tegelijkertijd werd het risico op kanker verlaagd, ontstekingsprocessen vertraagd en de genactiviteit beïnvloed op manieren die onderzoekers verrasten. En dat alles, opmerkelijk genoeg, zonder merkbare extra bijwerkingen.
Deze bevinding biedt geen directe oplossing, maar wel een glimp van wat mogelijk wordt als we veroudering niet langer als een onvermijdelijk verval, maar als een beïnvloedbaar proces gaan zien. Het idee dat bestaande (!) medicijnen kunnen bijdragen aan gezonde veroudering opent deuren — voorzichtig, maar veelbelovend.
Alvast 5 van de belangrijkste punten
- Een combinatie van bestaande middelen liet muizen gemiddeld 30% langer leven in laboratoriumomstandigheden.
- De therapie bleek ontstekingsreacties te onderdrukken en stelde het ontstaan van tumoren uit.
- De resultaten nodigen uit tot klinische studies bij mensen — al blijft voorzichtigheid geboden.
- Naast levensduur steeg ook de vitaliteit van de dieren: ze bleven fysiek en cognitief langer fit.
- De therapie leidde tot unieke veranderingen in genexpressie, wat belangrijke vragen oproept voor toekomstig onderzoek.
De kracht van combinatie
Wetenschappers ontdekten dat een combinatie van twee al bestaande kankermedicijnen — Trametinib en Rapamycine — bij muizen leidde tot een opmerkelijke verlenging van de levensduur. Waar Trametinib afzonderlijk een bescheiden winst van 5 tot 10% opleverde, en Rapamycine tot 20% extra jaren kon toevoegen, bleek de combinatie veel krachtiger dan de som der delen. Juist dat samenspel — onverwacht doeltreffend — bracht iets op gang wat eerder niet werd gezien.
De dieren leefden niet alleen langer, maar vertoonden ook minder tekenen van chronische ontsteking, zowel in het lichaam als in de hersenen. Ook de ontwikkeling van tumoren werd geremd. Dit wijst op een bredere vertraging van het biologische verouderingsproces en een verschuiving richting een gezonder ouderdomsverloop. Voor onderzoekers is dit een subtiel, maar veelzeggend signaal dat veroudering niet één pad volgt — maar meerdere, beïnvloedbare routes.
Veroudering onder de loep
Beide middelen worden al langer ingezet als therapie bij kanker. Rapamycine beïnvloedt het zogeheten Ras/Insuline/TOR-netwerk, een route die essentieel is voor celgroei en -veroudering. Het staat bekend als een geroprotector — een stof die celveroudering helpt afremmen. Trametinib richt zich op een verwante route: het Ras/MEK/ERK-signaalpad. Dat het potentieel ook een rol kan spelen in gezond ouder worden, is tot nu toe vooral onderzocht bij fruitvliegen — niet bij zoogdieren.
Toch bleek juist deze combinatie bij muizen effectief: niet omdat de middelen simpelweg bij elkaar werden opgeteld, maar omdat er een nieuw effect ontstond dat afzonderlijk niet werd waargenomen. En precies dát maakt het zo interessant: de biologie reageerde anders, wellicht slimmer, dan verwacht.
Verklarende woordenlijst
- Synergetisch: Een effect waarbij de combinatie van stoffen sterker is dan de optelsom van de afzonderlijke effecten.
- Chronische ontsteking: Een langdurige, vaak stille vorm van ontsteking die in verband wordt gebracht met veroudering en ziekten.
- Genactiviteit: De manier waarop genen binnen een cel ‘aan’ of ‘uit’ worden gezet en tot eiwitten leiden.
- Geroprotector: Een stof die het verouderingsproces vertraagt of bepaalde ouderdomsziekten helpt voorkomen.
- Klinische studies: Medisch onderzoek bij mensen, bedoeld om werking en veiligheid van behandelingen te toetsen.
Wat de onderzoekers vooral intrigeerde, was dat de gecombineerde therapie leidde tot unieke genetische reacties die afzonderlijk niet zichtbaar waren. De medicatie-interactie activeerde genen op een manier die niet eerder in beeld kwam, wat doet vermoeden dat de onderliggende biologische systemen gevoeliger zijn voor combinaties dan voor enkelvoudige ingrepen. Het gaat dus niet alleen om méér effect — maar om een fundamenteel ander effect.
De toekomst van verouderingsonderzoek
Het onderzoeksteam richt zich nu op het verder verfijnen van de toepassing van Trametinib in muismodellen, met als doel het effectiever én veiliger maken van de therapie. Omdat dit middel al goedgekeurd is voor menselijk gebruik, ligt het pad open voor klinisch onderzoek naar gezond ouder worden — mits zorgvuldig en gefaseerd. De stap naar mensen is nooit vanzelfsprekend, maar wel binnen bereik als voorzichtigheid en nieuwsgierigheid elkaar in balans houden.
“Trametinib lijkt, zeker in combinatie met Rapamycine, een interessante kandidaat voor verder onderzoek bij mensen,” aldus hoofdonderzoeker Sebastian Grönke. “Ons doel is niet zozeer verlenging van levensjaren, maar verlenging van gezonde jaren.”
Veroudering begint vaak al voordat we het merken — en ons gedrag beïnvloedt dat proces sneller dan we denken. ~ Andrew Huberman
Naar een langer en gezonder leven
Professor Dame Linda Partridge, verbonden aan het UCL Institute of Healthy Ageing en het Max Planck Institute for Biology of Ageing, benadrukt dat we niet moeten verwachten dat deze resultaten zich één-op-één naar mensen laten vertalen. Maar ze is hoopvol dat de gevonden werkingsmechanismen kunnen bijdragen aan een toekomst waarin mensen niet per se langer, maar vooral langdurig vitaal blijven. Het echte doel is dus niet eeuwige jeugd — maar betekenisvolle jaren zonder chronische klachten.
Deze studie — gepubliceerd in Nature Aging — biedt daarmee geen antwoord, maar wel richting. Een wetenschappelijk onderbouwde uitnodiging om opnieuw te kijken naar hoe we ons voorbereiden op ouder worden. En vooral: wat we nu al kunnen doen.
Geraadpleegde bronnen:
- De geroprotectors trametinib en rapamycine combineren additief om de gezondheidsspanne en levensduur van muizen te verlengen, door Lisonia Gkioni et al., 28 mei 2025, Nature Aging. DOI: 10.1038/s43587-025-00876-4
De studie werd uitgevoerd aan het Max Planck Institute for Biology of Ageing en mede gefinancierd door de Europese Onderzoeksraad en het CECAD Cluster of Excellence aan de Universiteit van Keulen. Met dank aan SciTechDaily.com
Deze artikelen vind je misschien ook interessant
Veelgestelde vragen
Om welke medicijnen gaat het?
Het gaat om de combinatie van twee bestaande kankermedicijnen: Trametinib en Rapamycine. Deze middelen beïnvloeden elk een andere biologische route die betrokken is bij veroudering en celgroei.
Wat is de relatie tussen Rapamycine, Trametinib en veroudering?
Deze twee medicijnen beïnvloeden afzonderlijke biologische signaalroutes die betrokken zijn bij celgroei en veroudering. In combinatie bleken ze in muizen de levensduur aanzienlijk te verlengen en ontstekingsprocessen te vertragen.
Is het effect van deze medicijnen ook bij mensen onderzocht?
Tot nu toe zijn de meeste resultaten afkomstig uit dierstudies. Trametinib is wel goedgekeurd voor gebruik bij mensen, maar er zijn nog geen grootschalige studies uitgevoerd naar het effect op gezonde veroudering bij mensen.
Wat betekent ‘geroprotector’ precies?
Een geroprotector is een stof die het verouderingsproces vertraagt of de negatieve effecten ervan vermindert. Rapamycine staat al bekend als een geroprotector; Trametinib lijkt nu ook potentieel te hebben in die richting.
Kun je deze middelen preventief gebruiken om ouderdomsklachten te voorkomen?
Op dit moment is er geen goedgekeurd of veilig gebruiksprotocol voor preventieve toepassing bij gezonde mensen. Toekomstig onderzoek moet uitwijzen of en hoe deze stoffen verantwoord ingezet kunnen worden.
Waarom is de combinatie van beide middelen effectiever dan afzonderlijk gebruik?
De gecombineerde behandeling veroorzaakte unieke veranderingen in genactiviteit die niet optraden bij gebruik van één van beide middelen. Dit wijst op een synergetisch effect dat mogelijk een bredere impact heeft op het verouderingsproces.
