Gezondheidsrisico’s van Tabaksadditieven: Europese Regels en De Impact op Rokers

Update: 30 mei 2024

Europese Regels Voor Tabaksadditieven in 2024

In 2024 zijn de regels voor tabaksadditieven verder aangescherpt door de Europese Commissie. Fabrikanten moeten nu niet alleen alle gebruikte additieven vermelden, maar ook de concentraties van deze stoffen. Dit initiatief is bedoeld om consumenten beter te informeren over de schadelijke stoffen in hun rookwaren en om de volksgezondheid te beschermen. De nieuwe regelgeving verplicht ook tot strengere controles en rapportages van de fabrikanten.

Verlaging van Nicotine- en Teergehalten

Sinds 2024 zijn de maximale toegestane teer- en nicotinegehalten in sigaretten verder verlaagd. De teergrens is nu vastgesteld op 8 mg per sigaret, terwijl het nicotinegehalte maximaal 0.8 mg per sigaret mag bedragen. Deze veranderingen zijn ingevoerd om het risico op rookgerelateerde ziekten verder te verminderen. Onderzoek heeft aangetoond dat lagere gehaltes aan deze stoffen de kans op verslaving en gezondheidsproblemen aanzienlijk kunnen verlagen, hoewel er zorgen blijven bestaan over mogelijke compensatiegedrag bij rokers.

Impact van E-sigaretten op Regelgeving

Naast traditionele sigaretten zijn e-sigaretten een belangrijk onderwerp geworden in de discussie over tabaksproducten. In 2024 heeft de Europese Commissie ook maatregelen genomen om de productie en verkoop van e-sigaretten te reguleren. Deze regels omvatten strikte limieten voor nicotinegehalten in e-liquids en verplichte waarschuwingen op verpakkingen. Doel is om de jeugd te beschermen tegen nicotineverslaving en om de gezondheidsrisico’s van e-sigaretten beter in kaart te brengen.

Origineel Artikel

AMSTERDAM – Het pakketje is vijftig bladzijden dik: een lange opsomming van 599 voornamelijk chemische stoffen en tabaksadditieven die de zes grote sigarettenfabrikanten toevoegen aan tabak. Voor het merendeel zijn ze door de Amerikaanse “keuringsdienst van waren” FDA goedgekeurd voor voedingsmiddelen. Maar er zitten er ook bij die in hogere concentraties giftig zijn of verslavend.

Het in april 1994 opgestelde document, afkomstig uit de Amerikaanse archieven van marktleider Philip Morris, was de basis voor een alarmerend rapport van de Britse anti-roken organisatie ASH, afgelopen zomer. “Tabaksadditieven zijn op zichzelf een gezondheidsprobleem van de eerste orde.” Het rapport was voor de zieke roker W. ter Schegget reden een schadeclaim in te dienen bij de fabrikant van zijn rookwaar, de eerste claim in zijn soort in Nederland.

Het Britse rapport was voor minister Borst (volksgezondheid) reden de Tweede Kamer te melden dat zij overweegt de toevoegingen aan tabaksproducten ook in Nederland aan regels te binden. Borst schaarde zich donderdag in Brussel dan ook achter het voorstel van de Europese Commissie om per 2004 fabrikanten te dwingen op elk pakje sigaretten bekend te maken welke additieven er bij de tabak zijn gestopt. Bij voedingsmiddelen bestaat die verplichting allang, sigarettenfabrikanten hebben veertig jaar in tabak kunnen stoppen wat ze wilden.

Dik rapport over regelingen voor tabaksadditieven

In een dik rapport over regelingen voor Tabaksadditieven in Europa, het Midden-Oosten en Afrika, dat Philip Morris Europa in 1986 voor intern gebruik opgestelde kon het Nederlandse beleid in één zin worden samengevat: “Er is geen regeling voor additieven in tabaksproducten”. Het hoofdstuk over België besloeg 14 pagina’s, Frankrijk 16 en Duitsland 24. In die drie landen bestaan wel regels voor additieven.

Tegelijk met de publicatieplicht van additieven, wil de Europese Commissie ook de teer- en nicotinegehalten van sigaretten per 2004 verder terugdringen. Het teergehalte moet van 12 mg naar 10 mg per sigaret, het nicotineniveau moet naar 1 milligram per sigaret. Op dit moment is er geen norm voor nicotine. Op zich is nicotine het minst gevaarlijke bestanddeel van tabak, hoewel het wel verantwoordelijk is voor de verslavende werking. Veel sigaretten, vooral de lights, zitten al onder de 1 mg. Verlaging van het gehalte aan teer (een verzamelnaam voor een cocktail aan deels kankerverwekkende stoffen in tabak) is veel effectiever voor de gezondheid van de roker.

Borst aarzelt daarom over de verlaging van nicotine. Ze wil eerst nagaan of een lager nicotinegehalte niet vooral tot gevolg heeft dat rokers meer gaan roken om aan de dagelijkse dosis nicotine te komen. In dat geval heeft de EU-maatregel een tegengesteld effect: de roker gaat juist meer roken en krijgt aanzienlijk meer teer binnen.

Opmerkelijk is dat binnen de Europese Unie shag nog steeds de dans ontspringt. Omdat er ondanks jaren discussie en onderzoek geen internationaal erkende meetmethode voor zelf gerolde sigaretten bestaat, valt de complete Nederlandse kerftabaksindustrie buiten de Europese richtlijnen voor nicotine- en teergehalten. In Nederland worden bijna evenveel shagjes als sigaretten gerookt.

In 1992 publiceerde de inspectie gezondheidsbescherming in Alkmaar een onderzoek naar teer- en nicotinegehalten in 42 shagmerken die op de Nederlandse markt verkrijgbaar waren. De teeropbrengsten varieerden toen van bijna 23 mg tot ruim 30 mg per shagje (ter vergelijking: een ultra light Barclay-sigaret bevat 4 mg teer). Lichtere shagsoorten hadden in 1992 volgens dit onderzoek met de veelzeggende titel ‘Shag, een teer onderwerp’ hoogstens een iets lager nicotinegehalte. Het teergehalte in shag was onveranderd hoog.

Al sinds 1987 wordt in Nederland en daarbuiten gezocht naar een norm voor het meten van teer en nicotine in shag, maar deze pogingen liepen telkens vast. In een poging om de impasse te doorbreken besloot de Keuringsdienst van Waren in 1992 tot een nieuw onderzoek, om “de consument, die al jaren verstoken blijft van de noodzakelijke waarden, voldoende te informeren.

Maar anno 1999 wordt er nog altijd gestudeerd op een deugdelijke meetmethode. Woordvoerder M. Reerink van de Vereniging Nederlandse Kerf tabaksindustrie verwacht dat er ‘binnen afzienbare tijd’ een meetmethode komt. “Er is inmiddels een heleboel onderzoek gedaan. Binnen een jaar zou er een voorstel moeten liggen. “De traagheid rond shag irriteert directeur T. Prins van de Stichting Volksgezondheid en Roken in Den Haag. “Shag fietst overal tussendoor, terwijl het product uiteindelijk een stuk gevaarlijker is dan sigaretten.

20 november 1999, © dagblad Trouw

Geraadpleegde Bronnen

• EU Versterkt Regels Voor Tabaksadditieven – Nieuwe maatregelen voor transparantie en veiligheid.
• Philip Morris Archieven – Documentatie over tabaksadditieven en regelgeving.
• Britse Anti-roken Organisatie ASH – Rapporten over de gevaren van tabaksadditieven.
• Ministerie van Volksgezondheid – Informatie over Nederlandse beleidsmaatregelen.
• RIVM Onderzoek naar Shag – Data en bevindingen over teer- en nicotinegehalten in shag.

Veelgestelde Vragen

Wat zijn tabaksadditieven?

Tabaksadditieven zijn chemische stoffen die aan tabak worden toegevoegd om smaak, vochtigheid en verbrandingseigenschappen te verbeteren.

Waarom zijn sommige tabaksadditieven gevaarlijk?

Sommige tabaksadditieven zijn gevaarlijk omdat ze giftige stoffen bevatten of de verslavende effecten van nicotine versterken.

Wat doet de Europese Commissie om tabaksgebruik te reguleren?

De Europese Commissie stelt regels op voor de maximale teer- en nicotinegehalten in sigaretten en verplicht fabrikanten om additieven te vermelden.

Zijn er regels voor de additieven in shag?

Er zijn momenteel geen specifieke Europese regels voor additieven in shag, maar er wordt aan gewerkt om deze producten ook te reguleren.

Hoe beïnvloeden lagere nicotinegehaltes het rookgedrag?

Lagere nicotinegehaltes kunnen ertoe leiden dat rokers meer gaan roken om aan hun nicotinebehoefte te voldoen, wat de gezondheidsrisico’s kan vergroten.