WAT IS ERYTHRITOL? De zoete en minder zoete waarheid

Erythritol is een populaire suikervervanger die steeds vaker wordt gebruikt in zoetstoffen en bakproducten.

Het biedt een zoete smaak zonder calorieën en heeft geen invloed op de bloedsuikerspiegel, waardoor het aantrekkelijk is voor mensen die een koolhydraatarm of keto-dieet volgen.

• Maar hoe verhoudt erythritol zich tot suiker in termen van smaak en gebruik?
• En is de biologische variant echt beter?

In dit artikel gaan we dieper in op de eigenschappen, voordelen en nadelen van erythritol, inclusief de verschillen tussen pure en gemengde varianten.

Hoe zoet is erythritol? Heeft het een nasmaak?
Pure erythritol is 60-70% zoeter dan gewone suiker. Een algemene richtlijn is om 1 1/3 theelepel erythritol te gebruiken voor elke 1 theelepel suiker.

Wanneer erythritol kristallen oplossen in de mond, geeft het een koud gevoel, een zogenaamd verkoelend effect. Het voelt alsof je aan een pepermuntje zuigt, maar dan zonder de muntsmaak.

Vanwege de milde zoetheid en om het verkoelende effect te minimaliseren, zie je erythritol vaak gemengd met intensieve zoetstoffen zoals monniksfruit en stevia, of oplosbare vezels of natuurlijke aroma’s. Scroll verder voor een gedetailleerde vergelijking van erythritol melanges.

Wat is het verschil tussen korrel erythritol en poeder erythritol?
Chemisch gezien zijn ze identiek—het enige verschil is de grootte van de kristallen. Korrel erythritol heeft meestal dezelfde fijnheid als tafelsuiker.

Poeder erythritol (ook wel banketbakkerssuiker genoemd) lijkt, zoals de naam al zegt, veel op poedersuiker omdat het kleinere kristallen heeft dan korrel erythritol. Omdat de poedervorm gemakkelijker oplost, geeft het een gladde textuur aan glazuur, glazuren, frosting, vullingen en sauzen.

De voordelen van biologische erythritol

Is het de moeite waard om biologische erythritol te kopen?
Biologische zoetstoffen moeten worden verwerkt, behandeld en verpakt volgens een lange lijst van strenge regels die zijn opgesteld door het Amerikaanse ministerie van Landbouw—het National Organic Program (NOP).

In Nederland moeten biologische zoetstoffen voldoen aan de EU-regelgeving voor biologische producten. Dit betekent dat de productie, verwerking en verpakking moeten voldoen aan de eisen van de EU-Bioverordening (EU 2018/848). Dit houdt onder andere in dat er geen synthetische bestrijdingsmiddelen of genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s) worden gebruikt.

Of biologische erythritol de moeite waard is, hangt af van je voorkeuren. Erythritol is van nature al een sterk gezuiverd product en wordt meestal geproduceerd via fermentatie, ook in niet-biologische varianten. Het verschil in kwaliteit en gezondheidseffecten is daarom minimaal, maar de biologische variant kan aantrekkelijk zijn als je een duurzaam geproduceerd product wilt.

Deze omvatten het betrekken van planten die zijn geteeld op boerderijen die praktijken gebruiken die de bodem- en waterkwaliteit in stand houden of verbeteren, terwijl ze wetlands, bossen en dieren in het wild behouden—naast vele andere eisen.

Ook, als het biologisch is, is het non-GMO. Het gebruik van genetische manipulatie, of genetisch gemodificeerde organismen (GMO’s), is verboden in biologische producten. Dit betekent dat biologische erythritol niet afkomstig kan zijn van processen waarbij genetisch gemanipuleerde gist betrokken is.

Dus, is biologische erythritol het waard? Ja—absoluut.

GMO-vrije erythritol kiezen

Is erythritol GMO? Is het gemaakt van genetisch gemodificeerde mais?
Erythritol zelf is GMO-vrij — het molecuul is identiek, of het nu afkomstig is van GMO-planten of niet.

Erythritol dat in China wordt gemaakt, is typisch afkomstig van non-GMO mais. Sommige fabrikanten kunnen ook genetisch gemanipuleerde gisten gebruiken in het productieproces. Daarnaast beweert een merk hun erythritol in Frankrijk te betrekken van appels en peren.

Als je je zorgen maakt, kies dan voor gecertificeerde biologische erythritol. De USDA verbiedt strikt het gebruik van GMO’s, inclusief processen waarbij genetisch gemanipuleerde microben of planten betrokken zijn.

ERYTHRITOL 101

Het caloriegehalte van erythritol

Is erythritol echt een zoetstof zonder calorieën?
Technisch gezien, nee. Erythritol is niet echt calorievrij zoals intensieve zoetstoffen (sucralose, aspartaam, stevia, monniksfruit). Echter, volgens de wet, mag het als calorievrij worden bestempeld omdat het een kleine hoeveelheid calorieën levert — minder dan 5 — per portie, waardoor het naar beneden mag worden afgerond naar nul.

Ik heb al eerder geschreven over hoe erythritol in ons lichaam werkt, maar hier is een korte samenvatting:

Ongeveer 60 tot 90% van de ingenomen erythritol wordt opgenomen, maar het wordt niet gemetaboliseerd — het wordt onveranderd (zonder enige ontbinding) uitgescheiden in de urine. De erythritol die niet wordt opgenomen uit de dunne darm (10 tot 40% van de hoeveelheid die we innemen) gaat naar de dikke darm, waar het kan worden gefermenteerd door microben of uitgescheiden.

Dus, ook al kunnen we het niet metaboliseren, bacteriën in het lagere spijsverteringskanaal kunnen dat wel. De lage calorische waarde die aan erythritol wordt toegeschreven, is omdat microben het metaboliseren, en we hun energie indirect verkrijgen.

Erythritol levert ongeveer 10% van de calorieën van suiker, zoals dit:

De glycemische index van erythritol

Wat is de glycemische index van erythritol? Hoe zit het met netto koolhydraten?
Erythritol heeft een glycemische index van nul, omdat het niet wordt verteerd of omgezet in glucose, waardoor het geen invloed heeft op de bloedsuikerspiegel of insulinespiegels.

Erythritol heeft ook geen invloed op je koolhydraattelling. Hoewel het technisch gezien een koolhydraat is en op de voedingswaarde etiketten onder “totale koolhydraten” staat, biedt het nul netto koolhydraten.

Dus, erythritol is een geweldige keuze voor koolhydraatarme en keto diëten, of voor iedereen die hun bloedsuikerspiegel om gezondheidsredenen probeert te beheersen.

Mogelijke darmproblemen door erythritol

Kan erythritol darmproblemen veroorzaken?

Is het veilig voor gevoelige magen?

Erythritol is niet altijd darmvriendelijk, vooral niet voor degenen die er nieuw mee zijn of een gevoelig spijsverteringsstelsel hebben. Het consumeren ervan op een lege maag, zonder ander voedsel, of in grote hoeveelheden wordt vaak geassocieerd met een opgeblazen gevoel, krampen en een laxerend effect. Sommige mensen ervaren spijsverteringsongemakken, zelfs bij een inname van slechts ⅛ theelepel.

Als je een gevoelige maag hebt, wees je er dan van bewust dat erythritol een FODMAP is—een acroniem voor koolhydraten die worden geassocieerd met nadelige gastro-intestinale effecten.

De vele voordelen van erythritol

Welke voordelen biedt erythritol?
(1) Is een natuurlijke zoetstof
(2) Is een calorievrije zoetstof
(3) Biedt nul netto koolhydraten, ook al telt het mee voor “totale koolhydraten”
(4) Nul glycemische index; geen effect op de bloedsuikerspiegel
(5) Smaakt als gewone suiker, maar biedt een verkoelend effect
(6) Biedt bulk (volume & massa) aan recepten
(7) Is hittebestendig.
(8) Helpt gebak knapperig te maken
(9) Maskeert de bijsmaken van stevia & monniksfruit extracten

De nadelen van het gebruik van erythritol

Wat zijn de nadelen van erythritol?
Pure erythritol heeft negen belangrijke problemen:
(1) Sinds 2023 heeft het een slechte naam gekregen vanwege een veelbesproken onderzoek
(2) Het is minder zoet dan suiker, dus je kunt het niet kopje voor kopje vervangen
(3) Het wordt vaak geassocieerd met nadelige gastro-intestinale effecten
(4) Het heeft een verkoelend effect, dat moeilijk te negeren kan zijn
(5) Het lost niet zo goed op als gewone suiker
(6) Het heeft de neiging om te her-kristalliseren bij koude temperaturen
(7) Het bruint of karamelliseert niet
(8) Het trekt geen vocht aan en houdt het niet vast zoals suiker
(9) Het heeft de neiging om hard te worden en klonten te vormen tijdens opslag.

ERYTHRITOL MELANGES – UITLEG OVER MENGSELS

Er zijn veel redenen om een zoetstof melange te kiezen boven pure erythritol, maar de twee belangrijkste factoren komen neer op smaak. Pure erythritol heeft twee grote nadelen—het is minder zoet dan suiker en laat een merkbaar verkoelend effect achter.

Het feit dat je 1/3 meer erythritol moet afmeten om de zoetheid van suiker te evenaren is onhandig, en het verkoelende effect kan veel recepten verpesten. Om dit op te lossen, mengen fabrikanten erythritol met slechts een snufje intensieve zoetstoffen zoals monniksfruit of stevia, die 20 tot 300 keer zoeter zijn dan suiker.

Het belangrijkste voordeel? De meeste mengsels stellen je in staat om één-op-één met suiker af te meten met behulp van je normale keukengerei—geen extra rekenwerk vereist.

Het mengen van erythritol met andere zoetstoffen gaat niet alleen over smaak—het kan ook de prestaties in recepten verbeteren.

2:1 versus 1:1 Suikervervanging

De meeste erythritol melanges meten als suiker op een één-op-één verhouding—op volume, niet op gewicht—en bieden het gemak van een directe vervanging. Geen behoefte aan omrekeningstabellen of lastige wiskunde.

Als een recept vraagt om een theelepel suiker, gebruik je gewoon een theelepel van deze zoetstoffen. Eén kopje suiker? Vervang het door één kopje van een 1:1 suikervervanging.

Andere zijn 2:1 suikervervangers (2 theelepels suiker is net zo zoet als één theelepel zoetstof) tot 10:1.

ERYTHRITOL MELANGE

Met Stevia

Bevatten alle stevia zoetstoffen erythritol? Nee — maar de meeste wel. En hier is de addertje onder het gras: ook al zijn ze bestempeld als “stevia”, ze bevatten meestal 99% erythritol en slechts 1% stevia. Verrassend, toch? Het voelt een beetje misleidend, maar er is meer aan het verhaal.

Misleidend etiket of praktische oplossing?

Mengkristalfruit veroorzaakt vaak verwarring, dus ik gebruik het als voorbeeld, maar hetzelfde geldt voor mengsels met andere intense zoetstoffen, zoals stevia of sucralose.

Bijna alle monniksfruitzoetstoffen in winkels bevatten vulstoffen in plaats van pure extracten. Deze mengsels bevatten meestal erythritol of allulose als hoofdingrediënt, maar sommige kunnen glucose, maltodextrine of inuline bevatten.

De samenstelling van monniksfruit zoetstoffen

Iets wat je misschien niet zou verwachten: 99% van het gewicht van het product komt meestal van de vulstof, wat betekent dat er slechts een vleugje monniksfruitextract in zit. Dit roept veel vragen op:

• Waarom wordt monniksfruit gemengd met vulstoffen?

• Is het niet misleidend om het product “monniksfruit” te noemen als bijna al het gewicht van iets anders komt?

Het is een terechte zorg, en hoewel het kan voelen als valse reclame, is er meer aan de hand.

Hoewel de gewichtsverhouding van vulstof tot monniksfruitextract kan variëren van 100:1 tot 2000:1, komt het grootste deel van de zoetheid (70% tot 99%) eigenlijk van het monniksfruitextract, niet van de vulstof. Dit komt omdat het extract ongelooflijk geconcentreerd is, zelfs in kleine hoeveelheden.

De voordelen van gemengde zoetstoffen

Het combineren van monniksfruitextract met vulstoffen is niet alleen om de kosten te drukken. Het is eigenlijk een gemak, omdat ze symbiotisch werken. Hier zijn 3 redenen waarom fabrikanten ze mengen:

1. Doseer problemen:

Monniksfruitextract is 20 tot 240 keer zoeter dan suiker, dus je moet veel minder gebruiken om dezelfde zoetheid te bereiken. Zoals ik heb laten zien in de monniksfruitextract infographics, vervangt slechts 1/8 tot 1/96 theelepel extracten 1 theelepel suiker. Dat is een heel kleine hoeveelheid!

Ondertussen zijn vulstoffen zoals erythritol en allulose 30% minder zoet, dus ze vereisen grotere hoeveelheden om de zoetheid van suiker te evenaren.

Praktisch doseren door menging

Door monniksfruitextract te mengen met een vulstof, creëren fabrikanten een product dat gemakkelijker te meten is, met een textuur en volume vergelijkbaar met suiker.

In plaats van kleine hoeveelheden puur extract te moeten meten of wegen, of te moeten uitzoeken wat 1/3 meer is dan suiker bij het gebruik van pure vulstof, kun je reguliere meetinstrumenten gebruiken die je in je keuken hebt en één-op-één ruilen zoals suiker.

Puur monniksfruitextract voegt geen volume en massa toe aan recepten, maar mengsels maken het praktisch voor het bakken of voor recepten die afhankelijk zijn van de textuur van suiker.

2. Smaakprofiel problemen:

Monniksfruit en vulstoffen vullen elkaar aan en creëren samen een beter smaakprofiel dan alleen. Dit staat in de voedingswetenschap bekend als het multi-zoetstof concept.

Verbetering van de smaak

Vulstoffen helpen de karakteristieke smaak van de vrucht in pure extracten te verzachten, terwijl monniksfruit de bijsmaak of het verkoelende effect vermindert dat sommige vulstoffen, zoals erythritol, kunnen hebben. Deze wederzijdse verbetering maakt het mengsel over het algemeen aangenamer.

Bovendien werken ze elk synergetisch door hun individuele zoetheidsniveau te verhogen, zodat je uiteindelijk minder van beide gebruikt.

3. Culinaire rol problemen:

Zoals ik al eerder zei, werkt puur extract perfect wanneer zoetheid alles is wat je nodig hebt, zoals in warme en koude dranken, smoothies, cocktails, yoghurt of om over havermout te strooien. Het is ook geweldig voor het zoeten onderweg.

De culinaire veelzijdigheid van mengsels

Maar puur extract helpt niet om je eten dikker te maken, het viskeus te maken of ingrediënten te binden. Geen bruinkleuring of karamellisering, waardoor het ongeschikt is als enige zoetstof bij het bakken.

Hoewel je puur extract in bakrecepten kunt gebruiken om de zoetheid te verhogen, moet het worden gecombineerd met een vulstof om de suikerachtige textuur te bereiken.

Dat is waar monniksfruitmengsels van pas komen: ze bieden de zoetheid van het extract, samen met de bulk en functionaliteit die nodig is voor succesvol bakken.

Het is vermeldenswaard dat, hoewel de vulstof in het mengsel vaak wordt geassocieerd met spijsverteringsproblemen, puur monniksfruitextract of puur stevia-bladextract dat niet zijn.

WAT IS STEVIA?

ERYTHRITOL MELANGE

Met Monniksfruit

Bevatten alle monniksfruit zoetstoffen erythritol? Nee, maar de meerderheid wel. En hier is iets wat je misschien niet verwacht—deze producten zijn bestempeld als “monniksfruit” maar ze bevatten eigenlijk 99% erythritol met slechts een kleine 1% monniksfruit extract. Het is gemakkelijk om aan te nemen dat je pure monniksfruit krijgt, maar de realiteit is een beetje anders.

Conclusie

Erythritol is een veelzijdige suikervervanger met zowel voordelen als nadelen. Het biedt een zoete smaak zonder calorieën, heeft geen invloed op de bloedsuikerspiegel en is geschikt voor koolhydraatarme diëten.

Toch heeft het een verkoelend effect en kan het in grote hoeveelheden spijsverteringsproblemen veroorzaken. Biologische en GMO-vrije varianten zijn beschikbaar voor wie duurzaamheid en zuiverheid belangrijk vindt.

Mengsels met stevia of monniksfruit verbeteren de smaak en functionaliteit, waardoor erythritol een aantrekkelijke optie blijft voor diverse toepassingen.

Veelgestelde vragen

Hoeveel zoeter is erythritol dan suiker?

Erythritol is ongeveer 60-70% zoeter dan gewone suiker. Om dezelfde zoetheid te bereiken, gebruik je ongeveer 1 1/3 theelepel erythritol voor elke theelepel suiker. Vanwege de mildere zoetheid wordt erythritol vaak gemengd met andere zoetstoffen om het verkoelende effect te minimaliseren.

Wat is het verschil tussen korrel- en poeder erythritol?

Het enige verschil tussen korrel- en poeder erythritol is de grootte van de kristallen. Poeder erythritol heeft kleinere kristallen en lost makkelijker op, waardoor het ideaal is voor glazuur, frosting en sauzen. Korrel erythritol heeft dezelfde fijnheid als tafelsuiker.

Is biologische erythritol beter dan niet-biologische erythritol?

Biologische erythritol wordt geproduceerd volgens strenge regels zonder synthetische bestrijdingsmiddelen of GGO’s. Hoewel erythritol van nature al een sterk gezuiverd product is, kan de biologische variant aantrekkelijk zijn als je duurzaamheid belangrijk vindt. Bovendien garandeert biologische erythritol dat er geen genetisch gemanipuleerde gist is gebruikt tijdens de productie.