Dit Is Waarom Te Veel Cortisol In Je lijf Je Gezondheid Negatief Beïnvloedt

Een hoog gehalte aan cortisol kan zowel je lichamelijke als geestelijke gezondheid beïnvloeden.

Cortisol is een hormoon dat door de klieren naast de nieren wordt aangemaakt; deze klieren helpen bij het regelen van functies in je lichaam. De hoeveelheid cortisol varieert gedurende de dag. Meestal is het niveau ‘s ochtends het hoogst en daalt het tegen de avond. Dit hoge niveau in de ochtend helpt je lichaam om klaar te zijn voor de dag.

Ook andere factoren kunnen ervoor zorgen dat je gehalte aan cortisol stijgt. Stress, sporten, cafeïne en sommige medicijnen, zoals corticosteroïden zoals prednison, kunnen het cortisolgehalte verhogen.

Alvast 5 van de belangrijkste punten

Ervaringen die je lichaam vaak activeren in de ‘vecht-of-vlucht’-reactie, of je lichaam voorbereiden op een onverwachte situatie, kunnen ook je cortisol verhogen. Bijvoorbeeld, merk je dat je hart sneller klopt wanneer er iets onverwachts gebeurt tijdens het autorijden? Of als je per ongeluk van een stoepje afstapt die je niet zag? Die fysieke reactie is een gevolg van cortisol.

Cortisol is bedoeld voor korte periodes van activiteit, zoals reageren op directe bedreigingen, en niet voor langdurige, aanhoudende stress.

Wat gebeurt er als het niveau van cortisol de hele dag hoog blijft?

Constant leven in een ‘vecht-of-vlucht’-modus kan op lange termijn gevolgen hebben. Wanneer het lichaam onder aanhoudende stress staat, blijven de klieren naast de nieren cortisol afgeven. Dit verhoogde cortisolniveau kan leiden tot uiteenlopende gezondheidsproblemen.

Als het cortisolniveau hoog blijft, kan het je weerstand, je spijsvertering, je hart en je stofwisseling beïnvloeden. Op de lange termijn kan dit zelfs het risico verhogen op ernstige aandoeningen, zoals hartziekten en het metabool syndroom.

Als je last hebt van hoge niveaus van cortisol, kan dit leiden tot symptomen in veel delen van je lichaam. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• Acne
• Toename in gewicht rondom je buik, bovenrug of gezicht
• Makkelijk blauwe plekken krijgen
• Hoge bloeddruk
• Hoofdpijn
• Prikkelbaarheid
• Moeite met slapen

Cortisol speelt een centrale rol in de manier waarop je lichaam reageert op stress. Het beïnvloedt bijna elk systeem in het lichaam, omdat het helpt om energie te beheren.

Eigenlijk bepaalt cortisol hoe je lichaam de koolhydraten, vetten en eiwitten verwerkt die je eet. Het werkt ook samen met je afweersysteem, helpt om ontstekingen te beheersen en kan je slaapritme beïnvloeden. Deze brede effecten laten zien hoe onderling verbonden onze lichaamsprocessen zijn, waarbij één systeem gemakkelijk invloed kan uitoefenen op andere.

Cushing-syndroom

Als het niveau van cortisol voor een langere tijd verhoogd blijft, kan dit wijzen op een zeldzame aandoening genaamd het Cushing-syndroom of hypercortisolisme. Symptomen hiervan kunnen onder andere zijn: diabetes, depressie of botontkalking. Overweeg een afspraak te maken met je huisarts als je denkt dat je deze symptomen ervaart.

Wat als je lichaam te weinig cortisol aanmaakt?

Het kan ook zo zijn dat je lichaam niet genoeg cortisol aanmaakt. Dit wordt de ziekte van Addison genoemd. Hoewel het zeldzaam is, kunnen symptomen zoals weinig trek, lage bloeddruk, vermoeidheid en diarree voorkomen.

Hoe kan ik mijn cortisol beter beheersen?

Er zijn verschillende dingen die je kunt doen om je cortisolniveau onder controle te houden, waaronder:

• Regelmatig bewegen. Beweging helpt de kwaliteit van je slaap te verbeteren, wat op zijn beurt het niveau van cortisol kan verlagen.
• Een ontspanningstechniek vinden die bij je past. Dit kan zijn door middel van meditatie, wandelen in de natuur of ademhalingsoefeningen zoals de box breathing methode, waarbij je inademt/vasthoudt en uitademt/vasthoudt met gelijke tellen.
• Knuffelen of tijd doorbrengen met een huisdier. Als je zelf geen huisdier hebt, overweeg dan met de hond van een buur te wandelen of vrijwilligerswerk te doen in een dierenasiel.

Wanneer moet ik naar een arts gaan?

Als je vermoedt dat je lichaam te veel of te weinig cortisol aanmaakt, overweeg dan een afspraak met je huisarts. Deze kan onderzoeken doen, zoals bloedonderzoeken, CT-scans of een MRI, om de niveaus van cortisol te controleren.

De niveaus van cortisol schommelen van nature gedurende de dag, maar aanhoudend hoge waarden, samen met aanhoudende symptomen, kunnen erop wijzen dat verdere evaluatie nodig is. Houd symptomen zoals onverwachte toename in gewicht, extreme vermoeidheid, stemmingsveranderingen of slaapproblemen bij. Als deze symptomen blijven aanhouden en je dagelijks functioneren belemmeren, neem dan contact op met je arts. Die kan bepalen of verdere testen nodig zijn.

Geraadpleegde bronnen:

• NCBI: Over corticosteroïden en hun invloed op cortisol – Uitleg over corticosteroïden zoals prednison en hun effect op het cortisolniveau.
• PeaceHealth: Wat is het Cushing-syndroom? – Beschrijving van het Cushing-syndroom, symptomen en oorzaken.
• PeaceHealth: Informatie over de ziekte van Addison – Informatie over lage niveaus van cortisol en symptomen van de ziekte van Addison.
• GoodFeeling: Mindfulness en stressverlichting – Voordelen van mindfulness voor het verlagen van cortisol en stress.
• GoodFeeling: Ademhalingsoefeningen van Wim Hof – Effecten van ademhalingstechnieken zoals box breathing op stressniveaus.

Veelgestelde vragen

Wat zijn de symptomen van een te hoog cortisolniveau?

Symptomen van een hoog cortisolniveau zijn onder meer gewichtstoename, acne, hoge bloeddruk, slaapproblemen en prikkelbaarheid.

Hoe verlaag ik mijn cortisolniveau op een natuurlijke manier?

Regelmatige lichaamsbeweging, meditatie en ademhalingsoefeningen kunnen helpen om cortisol te verlagen en stress te beheersen.

Wanneer moet ik naar een arts gaan bij hoge cortisolwaarden?

Raadpleeg je arts bij aanhoudende symptomen zoals gewichtstoename, extreme vermoeidheid of stemmingswisselingen, zodat er eventueel onderzoek kan worden gedaan.