In de zoektocht naar een oplossing voor het mind-body probleem, is een opmerkelijke kandidaat de theorie van het bewuste realisme, voorgesteld door Donald Hoffman.
Deze theorie heeft een stevige basis in de wetenschap, met een knipoog naar filosofie en spiritualiteit. Hoffman, die zijn theorie in 2008 voor het eerst in een invloedrijk artikel presenteerde, laat ons overwegen om ons standpunt om te draaien.
Wat als bewustzijn de basis is van de biologie en niet andersom? In zijn eigen woorden biedt hij ons “een niet-dualistische maar wiskundig nauwkeurige theorie van het mind-body probleem, die niet aanneemt dat bewustzijn een eigenschap is van georganiseerde materie”.
In tegenstelling tot de populaire opvatting dat perceptie waarheidsgetrouw is (wat je ziet is wat je krijgt), neemt Hoffman ons mee naar een volgende stap in de hypothese van trouwe misleiding (HFD). Deze hypothese stelt dat het doel van perceptie is om de ware eigenschappen van een objectieve, fysieke omgeving te evenaren of te benaderen.
In plaats daarvan stelt hij de multimodale gebruikersinterface (MUI) theorie van perceptie voor. Net zoals een grafische gebruikersinterface op een computer de gebruiker in staat stelt om op een geherformatteerde, vereenvoudigde manier met gegevens die in de computer zijn opgeslagen te interageren, zijn onze bewuste waarnemingservaringen ook een MUI tussen ons en de objectieve wereld.
Complexiteit op alle niveaus, zowel structureel als causaal, blijft onzichtbaar (verborgen causaliteit). Hij vergelijkt onze ervaring van de wereld met een virtuele wereld, een illusie, zoals in de Matrix-films. Zintuiglijke waarnemingen zijn afhankelijk van de waarnemer en bestaan daarom alleen gelijktijdig met de ervaring van de waarnemer. Dit maakt de theorie aannemelijk volgens de kwantummechanica.
Objecten zoals tafels, stoelen, heuvels, enzovoort zijn niet openbaar en verschillen van waarnemer tot waarnemer. Het zijn pictogrammen die alleen bedoeld zijn om het gedrag in de persoonlijke leefomgeving van de waarnemer te beïnvloeden. Objecten die openbaar zijn, zijn niet nuttig voor effectieve communicatie en worden daarom niet waargenomen.
Het is belangrijk op te merken dat deze theorie zeer goed aansluit bij de natuurlijke selectie, die fitheid optimaliseert en niet waarheidsgetrouwheid of nauwkeurigheid. Hierop voortbordurend, levert hij bewijs dat perceptie voldoende is, en niet waarheidsgetrouw (Hoffman, 2009, 148-166). Hij gebruikt de stelling van Bayes om te stellen dat we de wereld alleen via onze posterieuren kunnen waarnemen.
Onze a prioris worden gemeten door ze door onze posterieuren te filteren, wat resulteert in een vicieuze cirkel. En zo kunnen we nooit de ware aard van de werkelijkheid begrijpen, maar alleen onze benadering ervan. Dit roept echter de vraag op naar de geldigheid van het concept van objectpermanentie.
De kern van de theorie
Op basis van het bovenstaande stelt hij dat de objectieve wereld, die onafhankelijk van de ervaring van een waarnemer bestaat, niet bestaat uit onbewuste deeltjes en velden, maar uit een dynamisch systeem van bewuste agenten. Volgens het bewuste realisme is bewustzijn dus fundamenteel voor het bestaan en is materie afgeleid. Ruimte, tijd, deeltjes en natuurlijke selectie vallen allemaal onder de reikwijdte van de MUI en zijn specifiek voor elke soort.
Bewustzijn omvat drie belangrijke processen (Hoffman & Prakash, 2014):
- Perceptie – een bewuste agent interageert met de wereld, wat resulteert in bewuste ervaringen.
- Beslissing – een bewuste agent kiest de actie op basis van zijn bewuste ervaring.
- Actie – een bewuste agent interageert met de wereld op basis van de genomen beslissing en beïnvloedt zo de staat van de wereld.
Hypothesen over bewustzijn
Het is belangrijk op te merken dat de bewuste agent de wereld omvat, omdat deze nodig is om de perceptuele kaart P en de actiekaart A te definiëren.
Hypothese 1: De wereld is volledig opgebouwd uit bewuste agenten.
Hypothese 2: De these van de bewuste agent – Elke eigenschap van bewustzijn kan worden weergegeven door een bepaalde eigenschap van een dynamisch systeem van bewuste agenten.
Door uit te leggen hoe bewuste agenten met elkaar interageren met behulp van kans- en informatietheorie, beweert Hoffman het combinatieprobleem van de subjecten van een ervaring te hebben opgelost.
Een nieuwe kijk op het ‘mind-body’ probleem
Met het bewuste realisme probeert Hoffman een wiskundig nauwkeurige theorie van bewustzijn te bieden, waarmee qualia gekwantificeerd kan worden.
De initiële aanname van de theorie, dat bewustzijn aanleiding geeft tot materie en niet andersom, kan voor velen echter een bittere pil zijn om te slikken. De aanname op zich klinkt meer filosofisch dan wetenschappelijk.
Maar misschien moet je overwegen dat het logisch is als de “derde-persoons wetenschappelijke” benadering tot nu toe herhaaldelijk is mislukt om een eerste-persoons ervaring uit te leggen. Misschien is de manier om het mind-body probleem op te lossen wel “eerste-persoons wetenschap”.
Ook lezen:
Veelgestelde vragen
Wat is de kern van de theorie van Donald Hoffman?
Donald Hoffman’s theorie van bewuste realisme stelt dat bewustzijn fundamenteel is en materie afgeleid. Onze percepties zijn slechts vereenvoudigde interfaces, niet de objectieve werkelijkheid.
Hoe past de theorie binnen de wetenschap?
De theorie sluit aan bij kwantummechanica en natuurlijke selectie. Ze verklaart perceptie als een evolutionaire aanpassing gericht op overleving, niet op waarheidsgetrouwheid.
Waarom is het mind-body probleem zo moeilijk op te lossen?
Het mind-body probleem is complex omdat het gaat om de relatie tussen subjectieve ervaring en objectieve materie. Hoffman suggereert een fundamentele verschuiving: bewustzijn staat centraal.
Like ons op Facebook om meer artikelen zoals deze in je feed te zien verschijnen die je anders zou missen.
