Drink je dagelijks koffie of thee? Dat zou onbedoeld een rol kunnen spelen in het verkleinen van het risico op bepaalde vormen van kanker in het hoofd en de hals. Uit een grote internationale analyse blijkt dat zowel koffie met cafeïne als decafé en thee sporen van bescherming lieten zien — al hangt veel af van de soort kanker en de hoeveelheid die je drinkt.
De consumptie van koffie en thee werd in verband gebracht met een lager risico op onder andere keelkanker en mondholtekanker, zo blijkt uit gegevens van meer dan 25.000 mensen wereldwijd.
Cafeïnehoudende koffie had het sterkste effect, maar ook thee en decafé vertoonden patronen die interessant genoeg zijn om verder te onderzoeken. Dagelijkse gewoonten hebben soms meer invloed dan je denkt — al is de interpretatie minder eenduidig dan het lijkt.
Koffie en thee onder de loep bij kankerrisico
Een samengevoegde analyse van 14 internationale studies liet zien dat mensen die koffie of thee drinken gemiddeld minder vaak kanker ontwikkelden in het hoofd-halsgebied — waaronder kanker in de keel en mondholte. De resultaten zijn onlangs gepubliceerd in het tijdschrift CANCER van de American Cancer Society.
Wereldwijd behoren hoofd-halskankers tot de meest voorkomende kankervormen, vooral in landen met een lage of middeninkomensstructuur. Hoewel het effect van cafeïne en theïne eerder is onderzocht, liepen de resultaten uiteen. Deze nieuwe analyse wil daar meer duidelijkheid in brengen.
De onderzoekers verzamelden gegevens van deelnemers uit veertien studies binnen het International Head and Neck Cancer Epidemiology Consortium. Zij gaven zelf aan hoeveel koffie en thee ze op verschillende momenten in hun leven dronken, van kopjes per dag tot per maand of jaar. Daarbij werd onderscheid gemaakt tussen cafeïnevrije en cafeïnehoudende varianten.

Wat bleek uit de cijfers?
De onderzoekers vergeleken 9.548 mensen met hoofd-halskanker met 15.783 gezonde controlepersonen. Bij mensen die dagelijks meer dan vier koppen cafeïnehoudende koffie dronken, bleek het risico op hoofd-halskanker 17% lager te liggen. Voor mondholtekanker liep dat zelfs op tot 30% en voor keelkanker tot 22%.
Bij een dagelijkse consumptie van drie tot vier koppen koffie werd 41% minder risico op hypofarynxkanker vastgesteld — een kankertype in het onderste deel van de keel.
Decafé liet ook effecten zien: 25% minder kans op mondholtekanker bij regelmatige drinkers. En thee? Eén kop per dag werd in verband gebracht met 27% minder risico op hypofarynxkanker. Meer dan één kop per dag was minder gunstig: het risico op strottenhoofdkanker nam dan juist met 38% toe.
Het effect van voeding op ziektepreventie is zelden zwart-wit. Wel consistent genoeg om het serieus te nemen. ~ Dr. Mark Hyman
Voorzichtig met conclusies
Hoofdauteur Yuan-Chin Amy Lee van het Huntsman Cancer Institute benadrukt dat het verband interessant is, maar niet automatisch causaal. “Zelfs cafeïnevrije koffie lijkt invloed te hebben, en dat roept nieuwe vragen op over welke verbindingen precies verantwoordelijk zijn,” zegt ze. “De gewoonten rondom koffie en thee zijn bovendien cultureel en biologisch complex.”
Met andere woorden: het patroon is zichtbaar, maar het mechanisme erachter nog niet.
Geraadpleegde bronnen
“Koffie- en Theeconsumptie en het Risico op Kanker in het Hoofd en de Hals: Een Geüpdatete Gecombineerde Analyse in het International Head and Neck Cancer Epidemiology Consortium” 24 december 2024, CANCER. DOI: 10.1002/cncr.35620. Bron: SciTechDaily.com
Gerelateerde artikelen
Veelgestelde vragen
Wat maakt koffie mogelijk beschermend tegen kanker?
In koffie zitten stoffen zoals antioxidanten die het lichaam helpen bij het tegengaan van celschade. Bij mensen die dagelijks koffie met cafeïne drinken, is een lager risico gezien op mond- en keelkanker — al blijft het onduidelijk of dat komt door de cafeïne zelf of door andere verbindingen.
Kan decafé ook iets bijdragen?
Decafé liet in het onderzoek ook positieve effecten zien, vooral bij mondholtekanker. De beschermende werking lijkt iets zwakker dan bij gewone koffie, maar is niet uitgesloten. Dat wijst erop dat het niet alleen om cafeïne draait.
En hoe zit het met thee?
Thee liet een verband zien met een lager risico op hypofarynxkanker, vooral bij lichte drinkers. Maar mensen die meer dan één kop per dag dronken, hadden juist een verhoogde kans op strottenhoofdkanker. De effecten lijken dus afhankelijk van hoeveelheid en soort.